Trong vài tháng qua, người ta đã nói về suy thoái kinh tế. Hầu hết các chuyên gia dự đoán một cuộc suy thoái sẽ bắt đầu vào năm tới. Suy thoái nông hay sâu, kéo dài hay sớm kết thúc còn phải bàn cãi, nhưng hầu hết đều đồng ý rằng một cuộc suy thoái sẽ xảy ra vào năm 2023.
Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Moody’s Analytics cho biết: “Trong lịch sử, khi lạm phát cao, Fed sẽ tăng lãi suất để dập tắt đà tăng giá. Và điều này dẫn đến suy thoái. Khi một nền kinh tế phát triển quá nóng thì suy thoái là điều khó tránh khỏi. Nền kinh tế Mỹ khó tránh khỏi tác động từ chính sách lãi suất cao mà Fed áp dụng”.
Tuy nhiên, Zandi là một trong số ít các nhà kinh tế tin rằng Fed có thể hạ cánh nhẹ nhàng, kiểm soát lạm phát mà không đẩy nền kinh tế vào suy thoái. Tăng lãi suất ở mức “vừa đủ” và kéo dài trong một khoảng thời gian hợp lý có thể ngăn chặn suy thoái. Tuy nhiên, thế nào là đủ và bao lâu là hợp lý thì không phải ai cũng biết.
“Thông thường, khi suy thoái xảy ra, các CEO không tin rằng họ đã rơi vào suy thoái. Bây giờ, có vẻ như tất cả các CEO đều thất vọng và tự cho rằng chúng ta đang trong thời kỳ suy thoái. Mọi người trên TV đang nói về suy thoái kinh tế. Mọi nhà kinh tế đều nói về suy thoái. Tôi chưa bao giờ thấy bất cứ điều gì giống như vậy,” Zandi nói.
Nếu suy thoái xảy ra, lỗi thuộc về Fed
Trớ trêu thay, Fed đang làm chậm lại nền kinh tế sau khi ra tay giải cứu trong hai cuộc suy thoái vừa qua. Ngân hàng trung ương của Mỹ đã kích thích nền kinh tế bằng cách đưa lãi suất về 0 và tăng tính thanh khoản của thị trường bằng cách thêm hàng nghìn tỷ đô la tài sản vào bảng cân đối kế toán. Tuy nhiên, Fed đang hút tiền trở lại và nhanh chóng tăng lãi suất từ 0% vào tháng 3 lên 4,25-4,5% vào tháng 12 này.
Trong hai cuộc suy thoái vừa qua, các nhà hoạch định chính sách không phải lo lắng về việc lạm phát cao ảnh hưởng đến chi tiêu của người tiêu dùng hoặc ngân sách doanh nghiệp. Lần này, thêm vào đó, lạm phát len lỏi khắp nền kinh tế thông qua chuỗi cung ứng và tăng lương.
Fed hiện đang trong một cuộc chiến khó khăn với lạm phát. Cơ quan này dự kiến sẽ tiếp tục tăng lãi suất lên khoảng 5,1% vào đầu tuần tới. Các nhà kinh tế cho rằng lạm phát được duy trì ở mức cao nhằm mục đích kiểm soát lạm phát.
Tuy nhiên, lãi suất cao gây thiệt hại cho thị trường nhà đất. Doanh số bán nhà đã giảm 35,4% trong tháng 11 so với một năm trước đó, tháng giảm thứ 10 liên tiếp. Lãi suất thế chấp 30 năm là 7%. Lạm phát tiêu dùng vẫn ở mức cao 7,1% trong tháng trước.
“Có lẽ đã đến lúc bạn phủi bụi khỏi cuốn sách giáo khoa kinh tế của mình. Với cơ chế hiện tại, chúng ta sẽ bắt đầu thấy lợi nhuận của công ty bị giảm đáng kể. Khi mọi thứ trở nên tồi tệ, doanh nghiệp sẽ buộc phải cắt giảm chi phí. Nơi đầu tiên chúng ta thấy sự cắt giảm là tiền lương của công nhân. Điều đó có khả năng xảy ra vào cuối năm tới. Đó cũng là thời điểm mà tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại đáng kể và lạm phát cũng giảm theo”, Tom Simons, chuyên gia kinh tế tại Jefferies, nhận định.
Tình hình có thể tồi tệ đến mức nào?
Suy thoái kinh tế được coi là sự suy thoái kéo dài của nền kinh tế, ảnh hưởng đến hầu hết các lĩnh vực của xã hội. Thông thường, sự suy giảm ít nhất hai quý liên tiếp được coi là một cuộc suy thoái danh nghĩa. Mỗi quốc gia sẽ có một cơ quan quyết định liệu nền kinh tế của họ có thực sự rơi vào suy thoái hay không, cũng như đánh giá mức độ nghiêm trọng của suy thoái, mức độ lan rộng và thời gian kéo dài.
Tuy nhiên, không có đủ bằng chứng để Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ nói rằng nền kinh tế số 1 thế giới đã rơi vào suy thoái. Nó hoàn toàn khác với những gì diễn ra trong năm 2020. Đại dịch Covid-19 khiến nền kinh tế đột ngột tê liệt trên diện rộng và được xác định là suy thoái dù thời gian rất ngắn.
Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng của KPMG cho biết: “Tin tốt cho chúng tôi là nếu suy thoái xảy ra, chúng tôi có thể phục hồi nhanh chóng. Ngay sau khi Fed hạ lãi suất vì suy thoái, nền kinh tế tiếp tục có xung lực tăng trưởng trở lại. Suy thoái do Fed gây ra không phải là suy thoái bảng cân đối kế toán.”
Trong khi đó, dự báo kinh tế mới nhất của Fed cho thấy nền kinh tế Mỹ tăng trưởng với tốc độ 0,5% vào năm 2023 và đó không phải là suy thoái.
Fed đảo ngược chính sách
Các nhà hoạch định chính sách có thể giữ lãi suất ở mức cao hiện tại trong bao lâu vẫn chưa rõ ràng. Nhiều nhà đầu tư đang đặt cược rằng Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào cuối năm 2023. Trong dự báo của riêng mình, ngân hàng trung ương Mỹ cho biết việc cắt giảm lãi suất có thể bắt đầu sớm nhất là vào năm 2014.
Swonk tin rằng Fed sẽ phải xoay bánh xe vào một thời điểm nào đó do suy thoái kinh tế nhưng Simons dự báo suy thoái kinh tế có thể kéo dài đến cuối năm 2024 trong thời kỳ lãi suất cao.
Simons của Jefferies cho biết: “Thị trường rõ ràng nghĩ rằng Fed sẽ đảo ngược chính sách lãi suất khi mọi thứ đi xuống. Điều không được đánh giá cao là Fed cần giữ vị trí hiện tại trong một thời gian dài để giữ uy tín của họ trong cuộc chiến chống lạm phát.”
Hai cuộc suy thoái gần đây nhất đều xảy ra sau những cú sốc. Simons cho biết cuộc suy thoái năm 2008 bắt đầu từ chính hệ thống tài chính và năm 2020 là do dịch bệnh. Tuy nhiên, cuộc suy thoái sắp tới sẽ không như vậy.
Tham khảo: CNBC
Link nguồn: https://cafef.vn/tai-sao-ai-cung-nghi-suy-thoai-se-ap-toi-vao-nam-2023-20221226111056869.chn
