Chỉ trong vài tuần nữa, một lượng lớn dầu diesel chưa từng có sẽ phải chịu các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt. Điều này gây ra những tác động rất lớn bởi có thể ví dầu diesel như một loại nhiên liệu được ví như “ngựa thồ” của nền kinh tế toàn cầu.
Từ ngày 5/2, Liên minh châu Âu, nhóm các nước G7 và các đồng minh sẽ chính thức áp giá trần đối với nhiên liệu xuất khẩu từ Nga trong động thái trừng phạt mới nhất. Ngoài ra, EU cũng cấm nhập khẩu hầu hết các sản phẩm dầu từ Nga.
Hiện tại, hoạt động xuất khẩu dầu thô của Nga vẫn đang chịu lệnh trừng phạt tương tự. Tuy nhiên, khi các sản phẩm nhiên liệu tinh chế (đặc biệt là dầu diesel) bị cấm vận và áp trần giá, các chuyên gia trong ngành lo ngại giá có thể tăng vọt.
Trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Nga là nhà cung cấp nhiên liệu lớn nhất của châu Âu và “lục địa già” tiếp tục mua với số lượng lớn ngay trước khi lệnh trừng phạt có hiệu lực. Do đó, các lệnh cấm vận sẽ làm đảo lộn dòng chảy dầu diesel toàn cầu. Không chỉ dòng chảy bị gián đoạn, còn có nhiều người mua mới mua dầu của Nga để xuất khẩu trở lại châu Âu. Trong ngắn hạn, việc tăng giá là tất yếu.
Keshav Lohiya, người sáng lập công ty tư vấn Oilytics cho biết: “Một lượng dầu khổng lồ từ Nga đã cạn kiệt và việc thay thế nó là một thách thức lớn về hậu cần. “Tuy nhiên, thị trường không quá hoảng loạn bởi những gì diễn ra vừa qua cho thấy dòng giao dịch đã tỏ ra khá ổn định. Nhưng dòng chảy sẽ được định hình lại.”
Châu Âu phải tìm một nguồn thay thế cho 600.000 thùng dầu diesel nhập khẩu từ Nga mỗi ngày. Nga cũng phải tìm kho chứa, tìm người mua mới hoặc cắt giảm sản lượng tại các nhà máy lọc dầu của mình.
EU gần đây đã tăng nhập khẩu từ Mỹ và Ấn Độ, hai quốc gia sản xuất nhiều hơn mức họ có thể tiêu thụ. Trung Quốc cũng được cho là sẽ tăng xuất khẩu nhiên liệu sang các thị trường lân cận, qua đó gián tiếp tăng nguồn cung cho châu Âu.
Ấn Độ có một vai trò rất đáng chú ý ở châu Âu vì nước này đã trở thành một trong những khách hàng mua dầu lớn nhất của Nga kể từ khi cuộc xung đột Ukraine nổ ra. Dầu của Nga có thể được Ấn Độ mua, lọc thành dầu diesel và sau đó xuất khẩu sang châu Âu.
Một giao dịch như vậy không vi phạm các quy định của EU, nhưng nó nhấn mạnh rằng các biện pháp trừng phạt không phải là một biện pháp hiệu quả. Trong khi đó, hydrocacbon được vận chuyển xa hơn hàng nghìn dặm so với bình thường. Ngoài ra, các biện pháp trừng phạt có khả năng dẫn đến gian lận tinh vi hơn.
Cho đến nay, những dự báo tồi tệ nhất về sự khan hiếm dầu thô vẫn chưa trở thành sự thật. Giá dầu diesel – mà vài tháng trước còn là điểm mạnh nhất trên thị trường đồng ruộng – đã hạ nhiệt nhờ thời tiết ấm áp bất thường và nguồn cung vào châu Âu tăng.
Giá dầu thô cũng giảm sau khi các biện pháp trừng phạt chống lại Nga chỉ vẽ lại chứ không cắt đứt dòng chảy thương mại.
Những người mua dầu mới của Nga bao gồm các thương nhân từ Châu Phi, Châu Mỹ Latinh và Châu Á. Trong khi đó châu Âu quay sang mua dầu từ Trung Đông, nơi các nhà máy lọc dầu khổng lồ đang tăng sản lượng.
Tuy nhiên, theo công ty tư vấn Energy Aspects, có khả năng Nga sẽ chỉ tìm được người mua mới cho 1/3 lượng dầu diesel xuất khẩu của mình. Đối với phần còn lại, đất nước phải cắt giảm.
Hiện tại, ngành lọc hóa dầu châu Âu chuẩn bị bước vào mùa ngừng hoạt động để bảo trì, hoạt động sản xuất cũng bị gián đoạn bởi một số sự kiện. Đình công có thể bùng phát trở lại ở Pháp, khiến một số nhà máy có nguy cơ phải đóng cửa chỉ một ngày sau khi lệnh cấm vận dầu mỏ của Nga có hiệu lực.
Hai nhà máy lọc dầu ở Đông Đức – vốn trước đây lấy dầu thô từ Nga – sẽ bị giảm sản lượng so với bình thường. Và quan trọng hơn là rất nhiều rắc rối về hậu cần, kỹ thuật có thể bùng phát bất cứ lúc nào.
Cho đến nay chưa có dấu hiệu nào cho thấy thị trường dầu thế giới đang hoảng loạn. Câu hỏi quan trọng trong những tuần tới sẽ là dòng chảy dầu diesel của thế giới sẽ biến đổi như thế nào. Eugene Lindell, chuyên gia tại công ty tư vấn FGE, cho biết: “Thị trường luôn hoạt động, vấn đề chỉ là nỗi đau sẽ lớn đến mức nào”.
Tham khảo Bloomberg
Link nguồn: https://cafef.vn/mot-loai-nhien-lieu-tu-nga-dong-vai-tro-quan-trong-voi-co-may-kinh-te-toan-cau-sap-gap-bien-co-lon-20230117100309748.chn
