Hình minh họa của một ngôi sao nuốt hố đen. Ảnh: DESY, Science Communication Lab.
Vào tháng 10 năm 2018, trong không gian cách chúng ta 665 triệu năm ánh sáng, một ngôi sao nhỏ bị xé thành vô số mảnh khi nó đến gần một lỗ đen. Mặc dù hiện tượng thú vị mang lại những dữ liệu nghiên cứu quý giá nhưng thực tế nó vẫn diễn ra như thường lệ.
Gần 3 năm sau “bữa ăn nhẹ”, hố đen một lần nữa tỏa sáng trên bầu trời và khiến các nhà nghiên cứu thích thú. Tuy nhiên, hiện tượng thú vị này lại khác, kể từ năm 2018 đến nay, hố đen không nuốt chửng thêm ngôi sao nào.
“Hiện tượng hoàn toàn khiến chúng tôi kinh ngạc, chưa từng thấy ai xảy ra sự việc như vậy“, nhà nghiên cứu Yvette Cendes của Trung tâm Vật lý Thiên văn Harvard & Smithsonian, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu mới cho biết.
Theo nhóm các nhà khoa học, vật chất phóng ra từ lỗ đen đang di chuyển với tốc độ bằng một nửa ánh sáng. Các nhà nghiên cứu không rõ tại sao các lỗ đen lại giữ vật chất trong vài năm và sau đó đẩy nó ra.
Dưới sự chỉ đạo của ông Cendes, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu sao bị hố đen nuốt chửng trong vài năm qua và phát hiện ra hiện tượng kỳ lạ. Theo những gì mà Very Large Array (VLA, tạm dịch là “Mảng rất lớn”) thu được, lỗ đen bất ngờ tái hoạt động vào tháng 6/2021, và ngay lập tức thu hút sự chú ý của các chuyên gia toàn cầu. cầu. Các nhà khoa học đã đặt tên cho hiện tượng “ăn và nhổ” của hố đen là AT2018hyz.
Kết hợp dữ liệu về những ngôi sao bị hố đen nuốt chửng, cùng vô số tín hiệu từ các đài thiên văn đặt trên khắp thế giới, các nhà khoa học đã xác nhận một hiện tượng chưa từng có.
“Chúng tôi đã nghiên cứu [các sự kiện sao bị lỗ đen nuốt chửng] sử dụng các đài quan sát vô tuyến hơn một thập kỷ nay, thỉnh thoảng thấy sóng vô tuyến sáng lên như một vật chất phun ra lỗ đen đã bị nuốt chửng“, Edo Berger, giáo sư thiên văn học tại Đại học Harvard và đồng tác giả của báo cáo mới cho biết.”Nhưng trong sự kiện AT2018hyz, vốn đã nằm im 3 năm, nay bất ngờ tỏa sáng và ngay lập tức trở thành hiện tượng [lỗ đen nuốt sao] sáng nhất trong cơ sở dữ liệu radio từng được thu thập“.
Đĩa bồi tụ của lỗ đen nằm ở trung tâm của thiên hà Messier 87, cũng là hình ảnh lỗ đen đầu tiên của nhân loại.
Hiện tượng hố đen nuốt chửng các ngôi sao, hay tên khoa học là Tidal Disrupt Event (TDE, tạm dịch là “Sự kiện phá sóng”), xảy ra khi một ngôi sao đến gần hố đen và bị nuốt chửng. Dòng vật chất tuôn ra từ ngôi sao sẽ dài như sợi mì spaghetti, đồng thời làm bừng sáng cả một góc không gian. Sau đó, vật chất sẽ quay quanh hố đen với tốc độ cực nhanh và tạo thành một đĩa bồi tụ, sáng đến mức các đài thiên văn cách chúng ta hàng triệu năm ánh sáng cũng có thể nhìn thấy nó.
Một số vật chất sao khi bị hút vào lỗ đen sẽ bị văng ra ngoài mà các nhà khoa học cho rằng đó là do lỗ đen không ăn gọn và làm rơi vãi vật chất ra ngoài. Nhưng việc phóng vật chất vào không gian thường sẽ diễn ra ngay sau sự kiện TDE chứ không phải nhiều năm sau như AT2018hyz. Đây là một trường hợp hy hữu và chưa từng có.
Tốc độ vật chất phóng ra từ lỗ đen lên tới 50% tốc độ ánh sáng. Theo giáo sư Cendes, hầu hết các hiện tượng “vật chất” chỉ đạt tốc độ bằng 1/10 tốc độ ánh sáng.
“Đây là lần đầu tiên chúng tôi thấy khoảng cách giữa thời gian ăn và thời điểm nhổ ra xa như vậy.”, nhà nghiên cứu Berger cho biết. “Bước tiếp theo sẽ là điều tra xem hiện tượng này có xảy ra thường xuyên hơn không, hay chúng ta chưa thấy TDE muộn như vậy.“.
Theo Harvard.edu
Link nguồn: https://cafebiz.vn/lo-den-vu-tru-phun-vat-chat-ra-khong-gian-nhieu-nam-sau-khi-nuot-chung-mot-ngoi-sao-17622101608584414.chn
