Startup suýt phá sản sắp ra mắt ô tô điện biết bay
Tại một sự kiện ở Dubai, chiếc “máy bay” hai chỗ ngồi có hình đôi cánh mòng biển bay lên, bay lơ lửng trên không trung khoảng 30m rồi nhẹ nhàng hạ cánh. Đám đông với hàng trăm người xem cổ vũ nhiệt tình.
Trong những tháng gần đây, Xpeng Aeroht, một công ty khởi nghiệp được hỗ trợ bởi nhà sản xuất xe điện Xpeng của Trung Quốc, đã thử nghiệm hai chuyến bay đầu tiên của chiếc máy bay của mình. Cuộc thử nghiệm kéo dài gần 90 giây gần đảo Palm Jumeriah của Dubai vào tháng 10, sau đó là một cuộc thử nghiệm khác ở Quảng Châu, Trung Quốc.
Người sáng lập công ty, tỷ phú He Xiaopeng và các cộng sự khác của ông đang đặt cược lớn rằng họ có thể vượt qua các rào cản pháp lý và giành được một phần của thị trường trị giá 1 nghìn tỷ đô la. Lĩnh vực này được kỳ vọng sẽ thay đổi chuyển động của con người.
Aeroht là startup được thành lập năm 2013 bởi Zhao Deli (45 tuổi). Zhao gặp He, người sáng lập Xpeng lần đầu tiên vào năm 2020 sau khoảng 10 năm vật lộn để giữ cho công ty khởi nghiệp của mình không bị phá sản. Không lâu sau cuộc gặp đó ở Đông Quản, tỉnh Quảng Đông, He và Xpeng đã đầu tư vào Aeroht và đổi tên thành Xpeng Aeroth. Công ty có trụ sở chính tại Quảng Châu, sở hữu các trung tâm R&D tại Thâm Quyến và Thượng Hải, từ khoảng 10 nhân viên vào năm 2020 đến tháng 7 năm 2022 lên hơn 700 người.
Xe điện bay của Xpeng Aeroht chạy thử nghiệm tại GITEX (Ảnh: Twitter @XPENG_AEROHT).
Zhao đã trở thành “ngôi sao” tại GITEX – một trong những hội nghị thương mại thường niên lớn nhất Dubai. Gian hàng của Xpeng Aeroth đã được Thủ tướng UAE ghé thăm, đồng thời khách tham quan còn chụp ảnh selfie với người mẫu của hãng khiến gian hàng này trở thành nơi đông đúc nhất trong khuôn viên sự kiện.
Sự đón nhận nồng nhiệt này trái ngược với thực tế mà các công ty khởi nghiệp đã phải đối mặt trong nhiều năm. Các công ty như Lilium, Joby Aviation và Archer Aviatron đã khiến các nhà đầu tư ngạc nhiên với danh sách trị giá hàng tỷ đô la, nhưng giờ đây giá cổ phiếu đang ở gần mức thấp nhất mọi thời đại. KittyHawk – startup của nhà đồng sáng lập Google, Larry Page, đã phải đóng cửa vào tháng 9 vừa qua.
Theo một nghiên cứu của Horizon Aircraft, hầu hết các nhà đầu tư đang dự đoán sẽ có nhiều vụ đóng cửa và sáp nhập kinh doanh hơn trong những năm tới, mặc dù các đơn đặt hàng đang tăng lên.
Brian Gu, chủ tịch của Xpeng, phát biểu bên lề sự kiện GITEX tại Dubai: “Xe bay đang trở thành hiện thực và chúng tôi nghĩ rằng đây là thời điểm thích hợp để đầu tư vào lĩnh vực này. Ngành công nghiệp này đã tạo ra nhiều bước đột phá về công nghệ, từ giảm trọng tải đến tránh chướng ngại vật và điện khí hóa.”
Xe bay của Aeroth được thử nghiệm ở Quảng Châu là một điểm nổi bật. Nhiều eVTOL (máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng bằng điện) không có bánh xe và không thể di chuyển trên mặt đất. Trong khi đó, mẫu xe thế hệ thứ sáu của Aeroht có thể chạy trên đường, giống một chiếc ô tô hơn là một chiếc máy bay có bánh.
Trên thực tế, mẫu xe này được thiết kế để chạy trên đường trong hơn 90% thời gian, chỉ bay lên khi tắc đường hoặc chướng ngại vật. Người sáng lập cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng chiếc xe này có 4 động cơ điện và 8 cánh quạt, có thể được sản xuất hàng loạt vào năm 2025.
Zhang ước tính giá của chiếc xe vào khoảng 1 triệu nhân dân tệ (140.000 USD), thấp hơn nhiều so với chiếc taxi bay trị giá 1,3 triệu USD của Joby. Theo Zhang, những chiếc ô tô bay của Aeroht có giá hợp lý như vậy vì họ có quyền truy cập vào chuỗi cung ứng của Xpeng trên khắp Trung Quốc.
Công nghệ mới nhưng vẫn hứa hẹn “hái ra tiền”
Trong khi đó, một số nhận định hiện tại vẫn còn quá sớm cho ý tưởng táo bạo này. Số khác vẫn đặt niềm tin và đầu tư vào.
Zhang Junyi, đối tác chung của công ty tư vấn Oliver Wyman, người đã giúp thành lập công ty đầu tư Nio Capital, cho biết các nhà đầu tư muốn tìm ra “Tesla của ngành ô tô bay”. Tuy nhiên, bà cho biết có thể mất 10-15 năm để thị trường này nở rộ, vì vậy “đầu tư vào ngành này là một cuộc chạy marathon cam go”.
Taxi bay của Joby có giá hơn 1 triệu USD.
Kế hoạch phát triển eVTOL đã được “nung nấu” từ ít nhất một thập kỷ trước. Trong những năm tiếp theo, lĩnh vực này ngày càng có nhiều người tham gia khi các nhà đầu tư muốn biến một sản phẩm chỉ có trong truyện tranh và phim khoa học viễn tưởng thành hiện thực. Các nhà phân tích của Morgan Stanley cho biết eVTOL hoặc di động hàng không đô thị có thể trị giá 1 nghìn tỷ USD vào năm 2040.
Các doanh nghiệp Trung Quốc bao gồm Aeroht, Ehang và TCab Tech đã tham gia “cuộc đua” này trong khoảng nửa thập kỷ. Họ đã nuôi dưỡng một thế hệ doanh nhân và nhà đầu tư đang cố gắng tái tạo thành công mà Trung Quốc đã có với xe điện.
Họ tận dụng cùng một lĩnh vực đang nhận được nhiều sự quan tâm, đó là chuỗi cung ứng lớn, có nhiều lao động lành nghề, thị trường nội địa mạnh và quan trọng là nhận được sự ủng hộ. từ các tổ chức lớn.
Warren Zhou, một nhà đầu tư tại Decent Capital và là người ủng hộ TCab Tech, cho biết: “Mỹ không có nhiều doanh nghiệp cho chúng tôi biết lĩnh vực nào hứa hẹn và có thể kiếm tiền. Và các đối thủ Trung Quốc của họ đã ‘bung ra’ và cạnh tranh với giá thấp hơn. Điều tương tự cũng sẽ xảy ra trong eVTOL và ngành công nghiệp ô tô bay.”
Một số tên tuổi lớn trong giới đầu tư khởi nghiệp đồng ý với nhận định đó, bao gồm IDG Capital, Sequoia China, GGV Capital và Hillhouse Capital – tất cả đều ủng hộ Aeroht. Họ đã tài trợ hơn 500 triệu đô la vào năm 2021 với mức định giá 1,5 tỷ đô la.
Ngoài Aeroht, một số startup khác cũng nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ. AutoFlight có trụ sở tại Thượng Hải đã nhận được 100 triệu USD từ một nhà đầu tư châu Âu vào tháng 11 để phát triển taxi bay. Volant Aerotech – được thành lập vào tháng 6 năm 2021, đã nhận được hơn 14 triệu USD vào đầu năm nay.
Về bản chất, công nghệ này còn lâu mới trưởng thành, chủ yếu vẫn phụ thuộc vào sự phát triển của pin có mật độ năng lượng lớn hơn. Vì ô tô bay cần nhiều năng lượng hơn và khó mang tải, nên pin thường nhẹ hơn và quan trọng là có hiệu suất tốt hơn so với pin được sử dụng trong xe điện. Pin mà Aeroht đang sử dụng trong các sản phẩm nguyên mẫu là sản phẩm thử nghiệm từ các nhà cung cấp trong nước.
Nhưng các doanh nhân và nhà đầu tư nói rằng công nghệ này không phải là mối quan tâm lớn nhất của họ, mà là tiềm năng thương mại và sự chấp thuận của cơ quan quản lý.
Một số công ty eVTOL như Ehang, được niêm yết ở New York, đã bắt đầu tạo doanh thu. Năm nay, Ehang đã nhận được đơn đặt hàng 160 phương tiện bay tự lái từ Malaysia và Indonesia. Sản xuất eVTOL – Thịnh vượng, thuộc sở hữu của AutoFlight, đã có 260 đơn đặt hàng trong tháng 8 từ hai công ty để cung cấp phương tiện tham quan và dịch vụ hậu cần.
Trong khi đó, Vertical Aerospace của Vương quốc Anh đã giành được hơn 1.400 đơn đặt hàng trước cho máy bay của mình. Ngay cả Volkswagen ở Trung Quốc cũng đã tiết lộ máy bay không người lái chở khách eVTOL đầu tiên vào tháng Bảy.
Để thúc đẩy thị trường mà Aeroht đang đặt cược, họ cần hơn vài trăm đơn đặt hàng và phát triển thành một sản phẩm tiêu dùng. Và điều này vẫn phải đối mặt với những rào cản pháp lý. Cho đến nay, chưa có quốc gia nào có ý định cho phép máy bay tầm thấp hoạt động, nhất là đối với những phi công không qua đào tạo.
Tuy nhiên, Trung Quốc gần đây đã chỉ định một số tỉnh bao gồm Hồ Nam, Giang Tây và An Huy khám phá khu vực này. Điều đó cũng mang lại hy vọng cho các công ty khởi nghiệp như Aeroht, đang thảo luận với các cơ quan quản lý địa phương để tìm địa điểm thử nghiệm.
Tham khảo Bloomberg
Link nguồn: https://cafef.vn/xe-dien-bay-cua-trung-quoc-gia-hon-3-ty-dong-hua-hen-duoc-san-xuat-hang-loai-vao-nam-2025-can-moi-chuong-ngai-vat-va-tac-duong-20221223105004438.chn
