“Không có lĩnh vực nào sinh lời cao như thu hồi đất để xây dựng khu đô thị. Không ruộng, người dân bị oan khi bị thu hồi đất để xây dựng khu đô thị, khu dân cư theo dự án của doanh nghiệp ”- bà Trịnh Thị Thanh Bình, thành viên Hội đồng tư vấn dân chủ – pháp luật. Ủy ban MTTQ tỉnh Bến Tre phát biểu tại Hội nghị trực tuyến phản biện xã hội dự án Luật Đất đai (sửa đổi) do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam vừa tổ chức.
Kẽ hở tạo ra lợi ích nhóm
Cụ thể, bà Trịnh Thị Thanh Bình cho rằng, việc thực hiện thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội, trong đó có thu hồi đất để thực hiện các khu đô thị như Luật Đất đai 2013 đã nêu đã mở ra cánh cửa cho sự phát triển. đô thị. Tuy nhiên, trên thực tế, tình hình thu hồi đất để thực hiện các dự án này rất phức tạp.
Chẳng hạn, những khu vực dân cư đã ổn định nhưng “vẽ” ra dự án đô thị là phải giải tỏa, đền bù, nhà dân phải di dời gây lãng phí tài nguyên xã hội. Môi trường. Hay như việc thu hồi đất nông nghiệp để thực hiện các dự án khu đô thị tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm và nhiều vấn đề khác.
Trong khi đó, GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho rằng, Việt Nam đang áp dụng kinh tế thị trường để công nghiệp hóa, kinh tế tư nhân đang đóng vai trò là động lực của sự phát triển. phát triển, chuyển nhượng đất đai diễn ra rộng rãi và phức tạp. Trong tình huống này, khái niệm “đất công” và “đất tư nhân” tương tự như ở các nước khác cần phải được đặt ra.
Vị chuyên gia này cho biết, do đất thuộc khu vực quyền tài sản công thường không được các cơ quan quản lý đất đai chú trọng. Vì vậy, nguồn lực công rơi vào tình trạng dễ tham ô, lãng phí.
Thực tế thời gian qua, nhiều cán bộ, lãnh đạo doanh nghiệp bất động sản rơi vào vòng lao lý do sai phạm đất đai, gây thiệt hại kinh tế cho Nhà nước.
Các chuyên gia cho rằng, do có sự chênh lệch rất lớn giữa giá đất đền bù và giá đất thị trường nên thủ đoạn của tội phạm đất đai là áp giá đền bù sai, sai đối tượng, không đúng thời điểm, không đúng đối tượng. diện tích đất thực tế; đo sai, sai lệch, che khuất diện tích; lạm dụng giải phóng mặt bằng dự án, không đúng đối tượng, quy hoạch để trục lợi… đã gây ra tình trạng tranh chấp, khiếu kiện kéo dài.
Trong một chia sẻ trước đó, ông Nguyễn Thế Điệp, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội đã phân tích quy định về đền bù giải phóng mặt bằng được tập trung tại Điều 62 (Thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội). vì lợi ích quốc gia, công cộng) và Điều 73 (Sử dụng đất theo hình thức chuyển nhượng, cho thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh) của Luật Đất đai 2013.
Nhiều bất cập nảy sinh trong công tác giải phóng mặt bằng
Bất cập nảy sinh trong công tác giải phóng mặt bằng từ khái niệm “dự án phát triển kinh tế – xã hội phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng”. Quan niệm trên đã làm cho phạm vi dự án Nhà nước thu hồi đất quá rộng. Đặc biệt, các dự án được HĐND tỉnh thông qua còn có dự án khu đô thị mới, dự án khu dân cư nông thôn, dự án chế biến nông, lâm, thủy, hải sản.
Theo ông Điệp, việc phân định giữa dự án phát triển kinh tế và dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia trở nên mơ hồ, tạo khoảng cách. “Phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia” thì việc đền bù giải phóng mặt bằng sẽ do Nhà nước thực hiện theo khung giá của Nhà nước, thấp hơn nhiều so với giá thị trường mà lẽ ra doanh nghiệp phải trả. bồi thường, “lách luật” hưởng chênh lệch hàng trăm phần trăm tiền thuê nhà đó.
Cần có các tiêu chí cụ thể để thu hồi đất
Theo ông Điệp, “khoảng trống” trên sẽ chỉ được thu hẹp khi Luật Đất đai được sửa đổi theo hướng hoàn thiện hơn, phân biệt rõ các dự án kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, có tiêu chí cụ thể về trình độ phát triển. nộp thuế cho địa phương, giải quyết việc làm cho nhiều lao động … phải có công cụ phân biệt với dự án thuần túy kinh tế, lợi nhuận cho doanh nghiệp và địa tô chênh lệch sẽ chia đều lợi ích cho các bên, kể cả bên bị thu hồi.
Trong khi đó, bà Trịnh Thị Thanh Bình cho rằng, để khắc phục tình trạng này, việc thu hồi đất để thực hiện khu đô thị, khu dân cư, nhà ở thương mại trong dự thảo Luật cần cụ thể hơn theo đúng tinh thần của luật. thần Nghị quyết 18 / NQ-TW. Trong đó, phải xác định rõ các tiêu chí, nguyên tắc, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, theo thẩm quyền quản lý đất đai.
“Nếu quy định chung chung sẽ dẫn đến tình trạng lợi dụng kẽ hở pháp luật để các nhóm lợi ích lợi dụng, không mang lại lợi ích cho ngân sách Nhà nước, cho phát triển đô thị mà người dân lại bị thiệt. , thiệt hại kép ”, bà Bình nói.
