Trước thềm Hội thảo “Nợ xây dựng cơ bản – Đề xuất giải pháp” do Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam (VACC) phối hợp với Tổng Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức ngày 18/8, ông Nguyễn Quốc Hiệp cho biết: nợ nần khá phổ biến ở tất cả các doanh nghiệp, tổng công ty, tập đoàn xây dựng với số dư từ vài trăm đến vài nghìn tỷ đồng.
Nhiều dự án đi vào hoạt động vài năm vẫn chưa được quyết toán. Trong khi đó, các nhà thầu xây dựng phải vay tín chấp ngân hàng, chịu lãi suất cao, dẫn đến tình trạng nợ đọng kéo dài từ công trình này sang công trình khác. Nhiều nhà thầu xây dựng bị nợ gấp vài lần vốn chủ sở hữu, có doanh nghiệp nợ tới vài nghìn tỷ đồng. Tình trạng nợ đọng lớn xảy ra ở cả các gói đầu tư công và các dự án ngoài ngân sách.
Nhiều đơn vị nợ xây dựng cơ bản lên đến hàng nghìn tỷ đồng trong nhiều năm. Hình minh họa
Đơn cử, đại diện nhà thầu thi công Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cho biết, hiện công ty có 1.280 hợp đồng phải thu. Tổng các khoản phải thu đến 31/3 là 1.539 tỷ đồng. Trong đó, nợ tại các dự án mà chủ đầu tư là đơn vị quản lý vốn nhà nước là hơn 1.000 tỷ đồng, còn lại là tư nhân. Một số khoản nợ kéo dài trên 5 năm lên tới gần 150 tỷ đồng.
Ông Hiệp cho biết việc nhiều chủ thầu xây dựng phải vay tiền để thi công. Nợ gấp đôi vốn hiện có, lãi suất đi vay 9-10% là lãi lỗ. Nhà thầu vay ngân hàng, không trả được nợ, bị cấn trừ lãi vay.
Từ thực tế này, ông Nguyễn Quốc Hiệp kiến nghị, các địa phương phải kiên quyết công bố danh sách những nhà đầu tư không nghiêm túc, chây ỳ, mắc nợ không cho đầu tư tiếp.
Đối với các dự án ngoài ngân sách, VACC kiến nghị Bộ Xây dựng thống nhất với nhà đầu tư về cơ chế đối với phần công việc nghiệm thu 20% phải có cơ chế bảo lãnh thanh toán. Về cơ chế thanh toán và cơ chế khoán, cơ chế tạm ứng 15-20% hiện nay là quá thấp. Ông Hiệp đề nghị cần từng bước thực hiện theo thông lệ của cơ chế thanh toán quốc tế.
Đối với các dự án đầu tư công, ông Hiệp đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát thống kê số nợ đọng từ 3 đến 5 năm để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xử lý.
