Theo Bloomberg, Nga và Iran đang đầu tư tới 20 tỷ USD để xây dựng tuyến đường thương mại dài 3.000km nhằm tạo thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa. Tuyến đường bắt đầu từ rìa phía đông của châu Âu đến Ấn Độ Dương, dài 3.000 km (1.860 dặm), nằm ngoài sự can thiệp của các quốc gia nước ngoài khác.
Tuyến đường trị giá hàng tỷ đô la nhằm mục đích tăng tốc vận chuyển hàng hóa dọc theo sông và các tuyến đường sắt đến Biển Caspian. Theo dữ liệu theo dõi của Bloomberg, hàng chục tàu Nga và Iran, bao gồm một số tàu đang bị trừng phạt, đã sử dụng tuyến đường này thường xuyên.
Tuyến đường là một ví dụ cho sự “phản công” của Nga và Iran – hai quốc gia đang “ngậm trái đắng” trước lệnh trừng phạt của châu Âu. Vì vậy, cả hai nước đều hướng tới các nước phương Đông. Mục tiêu là xây dựng các “mối liên kết” thương mại mới với các nền kinh tế đang phát triển nhanh của châu Á và tránh sự can thiệp của phương Tây.
Các tuyến thương mại từ Nga đến châu Á
Các tuyến đường mới qua Iran sẽ tiết kiệm hàng nghìn km Ảnh Bloomberg
Theo Maria Shagina, nhà nghiên cứu tại Viện Các vấn đề Quốc tế Phần Lan, hành động của Nga và Iran cho thấy cả hai nước đều quan tâm đến việc thiết lập chuỗi cung ứng có khả năng chống lại các biện pháp trừng phạt. Hành lang thương mại mới hình thành sẽ giúp Nga và Iran tiết kiệm quãng đường vận chuyển lên tới hàng nghìn km.
Ở cuối phía bắc của tuyến đường là Biển Azov. Nó được bao quanh bởi bán đảo Crimean và bờ biển phía đông nam Ukraine (bao gồm cả cảng Mariupol của Nga và cửa sông Don).
Đầu tháng 12, sau khi liệt kê những lợi ích mà nước này thu được từ cuộc xung đột với Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Biển Azov đã trở thành “biển nội địa” của Nga. Mạng lưới sông, biển và đường sắt sẽ kéo dài đến tận tâm Iran trên biển Caspian và điểm cuối là Ấn Độ Dương. Ông Putin đã đề cao tầm quan trọng của khu vực này.
Tại một diễn đàn kinh tế hồi tháng 9, Tổng thống Putin cũng nhấn mạnh, việc phát triển cơ sở hạ tầng tàu biển, đường sắt và đường bộ dọc tuyến kinh tế thương mại mới sẽ giúp nhiều công ty ở Nga có cơ hội thâm nhập thị trường Iran, Ấn Độ, châu Phi và các nước Trung Đông. , đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm nguồn cung ứng từ các quốc gia này.
Theo nhà nghiên cứu Maria Shagina, ước tính Nga và Iran đang đầu tư tới 25 tỷ USD vào các hành lang thương mại nội địa. Điều này tạo thuận lợi cho luồng hàng hóa xuất nhập khẩu mà phương Tây đang ra sức “cản trở”. Bà nói: “Nga và Iran đang chơi trò mèo vờn chuột. Cả hai quốc gia sẽ tìm kiếm bất kỳ kẽ hở nào để vận chuyển các sản phẩm và vũ khí bị cấm”.
Tàu đi qua cửa kênh Volga-Don. Ảnh: Vladimir Zapletin/Alamy
Hành động này đã thu hút sự chú ý của Mỹ và các đồng minh. Các quốc gia này đang tìm cách ngăn chặn việc vận chuyển máy bay không người lái và vật tư quân sự của Iran. Jamé O’Brien, quan chức phụ trách công bố lệnh trừng phạt của Mỹ cho biết, Mỹ đang theo dõi mọi động thái xây dựng tuyến đường thương mại giữa Nga và Iran. Họ lo sợ sẽ có những nỗ lực khác giúp Nga trốn tránh lệnh trừng phạt. Tuyến đường này ngoài mục đích buôn bán vũ khí còn có mục đích kinh tế khác.
Những con tàu đi qua Don và Volga có truyền thống buôn bán các mặt hàng năng lượng và nông nghiệp. Iran là nước nhập khẩu ngũ cốc lớn thứ ba của Nga, tuy nhiên phạm vi sẽ được mở rộng trong tương lai. Hai nước đã công bố một loạt thỏa thuận kinh doanh mới bao gồm các mặt hàng như tua-bin, polyme, vật tư y tế và phụ tùng ô tô. Nga cũng cung cấp nhiên liệu hạt nhân và linh kiện cho lò phản ứng của Iran tại Bushehr.
Hiện tại, Nga cần bù đắp cho sự đổ vỡ đột ngột trong mối quan hệ thương mại với châu Âu, đồng thời tìm cách tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ và Liên minh châu Âu.
Nga và Iran cần có những biện pháp quyết liệt như đẩy mạnh xây dựng các tuyến đường thương mại mới để vượt qua những trở ngại quốc tế ngay từ bây giờ.
Hệ thống giao thông Azov, sông Don và kênh kết nối với sông Volga. Ảnh:Bloomberg
Hoạt động tàu biển giữa Nga và Iran
Theo Hãng thông tấn Hàng hải Iran, Nga đang dần hoàn thiện các quy định cho phép các tàu từ Iran đi qua các tuyến đường thủy nội địa của sông Volga và sông Don.
Công ty IRISL có trụ sở tại Tehran đã đầu tư 10 triệu USD vào một cảng dọc sông Volga. Mục đích là tăng gấp đôi công suất hàng hóa tại cảng Solyanka ở thành phố Astrakhan của Nga lên 85.000 tấn mỗi tháng.
Cảng Solyanka ở thành phố Astrakhan, Nga. Ảnh vệ tinh: Maxar Technologies
Trong biên giới của mình, Iran đang rót vốn vào các nhà ga nơi hàng hóa có thể được đưa lên và các tuyến đường sắt để di chuyển khắp đất nước từ Caspian đến Vịnh Ba Tư. Đồng thời, Iran cũng đang mở rộng mạng lưới đường sắt đã chạy khoảng 16.000 km và nằm trong Danh sách Di sản Thế giới của Unesco.
Ước tính, các đoàn thương mại đang di chuyển giữa Iran và Nga với tần suất tăng lên, giúp thương mại song phương cũng tăng lên đáng kể. Giá trị thương mại sẽ sớm vượt 5 tỷ USD.
Ông Sergey Katyrin, người đứng đầu Phòng Thương mại và Công nghiệp Nga, phát biểu tại một hội nghị ở Tehran (Iran) hồi tháng trước cho biết, sau khi hiệp định thương mại tự do được ký kết, hai nước sẽ có một “lộ trình hoạch định rõ ràng” cho giá trị thương mại đạt 40 tỷ USD.
Mở rộng mạng lưới đường sắt của Iran
Iran đang nỗ lực xoay trục chính sách trong bối cảnh triển vọng khôi phục thỏa thuận năm 2015 với các cường quốc thế giới đang bị đình trệ và khó thực hiện. Nước này đã đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế.
Do đó, giới chức Iran cho biết họ hiện hoàn toàn tập trung vào “trục phía Đông” từ bỏ mọi kế hoạch khôi phục quan hệ kinh tế với châu Âu. Thay vào đó, nước này sẽ tập trung vào một loạt thỏa thuận thương mại và năng lượng với Nga, Trung Quốc và các quốc gia Trung Á.
Trung Quốc và Nga đã là thành viên của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, Iran có khả năng trở thành thành viên thứ chín. Theo thông tin mới nhất, Trung Quốc và Iran sắp trở thành thành viên của Liên minh Kinh tế Á-Âu, liên minh này sẽ tạo điều kiện cho thương mại tự do giữa các quốc gia.
Một thể chế khác liên kết các nền kinh tế trong và ngoài khu vực là nhóm BRICS. Ban đầu bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc, tổ chức hiện bao gồm Nam Phi và sẵn sàng mở rộng hơn nữa. Đối với cả Nga và Iran, Ấn Độ là nút thắt quan trọng trong mạng lưới hợp tác mà hai nước đang nỗ lực xây dựng.
Theo hãng thông tấn bán chính thức Mehr vào tháng trước, chuyến hàng đầu tiên trị giá 12 triệu tấn ngũ cốc của Nga đến Ấn Độ đã quá cảnh qua Iran. Dòng chảy thương mại có thể tăng lên nếu Iran thành công trong việc kết nối khu phức hợp Cảng Chabahar còn dang dở ở Ấn Độ Dương (một dự án đầu tư của Ấn Độ) với mạng lưới đường sắt của nước này.
Thành phố Chabahar cho đến nay đã được miễn trừ khỏi các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ, nhưng nó có thể sẽ tiếp tục bị Washington giám sát. Đây là rào cản lớn nhất cho động thái giữa Nga và Iran trong việc “né” các biện pháp trừng phạt.
Việc xây dựng tuyến đường đang được tiến hành tại cảng Chabahar, Iran. Ảnh vệ tinh: Maxar Technologies
Thành công hay thất bại của thỏa thuận thương mại này nằm ngoài tầm kiểm soát của cả hai nước. Nó phụ thuộc vào việc liệu các quốc gia từ Ấn Độ đến Trung Đông, vốn đang bị Mỹ và các đồng minh hối thúc tuân thủ các biện pháp trừng phạt, có đồng ý “tham gia” vào liên kết mới của Nga hay không. và Iran hay không? Hoặc sẽ chọn để phù hợp với phần lớn của thế giới.
TheoBloomberg
Link nguồn: https://cafef.vn/mac-ke-lenh-trung-phat-tu-phuong-tay-nga-va-quoc-gia-nay-van-dong-long-doc-tien-bac-xay-dung-tuyen-thuong-mai-moi-dai-3000km-20221222171518253.chn
