Năm 2023 gần như chắc chắn sẽ là năm ảm đạm nhất của hoạt động đấu giá cổ phiếu trên sàn chứng khoán từ trước đến nay. Theo thống kê từ các Sở giao dịch chứng khoán (HoSE và HNX), tính đến thời điểm hiện tại chỉ có 3 phiên đấu giá cổ phiếu kể từ đầu năm. Tổng giá trị cổ phiếu bán qua đấu giá đạt hơn 2.700 tỷ đồng, thấp nhất trong một thập kỷ.
Từ đầu năm đến nay, HoSE chỉ có một phiên đấu giá thành công khi Petrolimex hoàn tất thoái vốn (120 triệu cổ phiếu, 40% cổ phần) tại PGBank (PGB), thu về hơn 2.568 tỷ đồng. Trong khi đó, HNX có 2 phiên đấu giá: Ắc quy Tia Sáng (TSB) bán thành công 3,44 triệu cổ phiếu trị giá gần 135 tỷ đồng và EVNPC bán đấu giá 2,34 triệu cổ phiếu Thiết bị điện miền Bắc (NEEM), thu về gần 29 tỷ đồng.
Trên thực tế, hoạt động đấu giá cổ phiếu đã rơi vào “xu hướng đi xuống” kể từ giai đoạn bùng nổ 2015-18. Những năm gần đây, số lượng các cuộc đấu giá trên sàn chứng khoán ngày càng ít, những “bom tấn” gần như không còn. Giá trị cổ phiếu bán đấu giá cũng liên tục giảm mạnh sau khi đạt đỉnh gần 130.000 tỷ đồng vào năm 2017.
Không chỉ có hoạt động đấu giá cổ phiếu, số lượng cổ phiếu niêm yết mới cũng rất hạn chế. Từ đầu năm đến nay, HoSE và HNX chỉ đón thêm tổng cộng 9 cổ phiếu (PVP, ADP, SIP, HTG, SBG, KSV, PPT, DTG, VFS) và 1 chứng chỉ quỹ niêm yết mới (BVF VNDiamond ETF) ). Đây là những cổ phiếu có quy mô nhỏ và hầu hết đã từng giao dịch trên UPCoM trước đây. Vì vậy, đối với nhiều nhà đầu tư, những cái tên này chưa thực sự là “sản phẩm mới”.
Một số doanh nghiệp đáng chú ý chờ niêm yết trên HoSE như Bưu chính Viễn thông (VTP), Sữa Mộc Châu (MCM),… cũng đang theo hình thức chuyển từ UPCoM. Trong khi đó, những cái tên được kỳ vọng tạo dấu ấn như Nova Consumer (NCG), Tôn Đông A (GDA), VNG (VNZ),… đã quay đầu không niêm yết mà chỉ giao dịch trên UPCoM. Ngoài ra, hàng chục cổ phiếu bị hủy niêm yết trên 2 sàn HoSE và HNX do vi phạm quy định về công bố thông tin, thua lỗ…
Chất lượng hàng mới khó có thể cải thiện chỉ sau một đêm.
Trước đây, việc tạo ra hàng hóa mới cho thị trường chứng khoán phụ thuộc rất lớn vào quá trình cổ phần hóa DNNN gắn với niêm yết, hay thoái vốn nhà nước tại DNNN thông qua sàn chứng khoán. Thật không may, những hoạt động này rất hạn chế trong những năm gần đây. Hầu hết các doanh nghiệp nằm trong danh sách “chờ”, không thể cổ phần hóa, thoái vốn cũng đều có quy mô nhỏ ở các địa phương.
Những cái tên thực sự thu hút nhà đầu tư chỉ đếm trên đầu ngón tay như Agribank, Vinacomin – TKV, Mobifone, VNPT, SJC, Vinafood1. Lộ trình cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước cũng còn nhiều vướng mắc và chưa ấn định ngày ra mắt công chúng. Trong khi đó, nhóm tư nhân không có nhiều doanh nghiệp “hot” chờ đợi ngoài một vài cái tên như Thaco, TH True Milk, DOJI,… Những cái tên này cũng chưa có kế hoạch niêm yết trong thời gian tới.
Những vấn đề tồn tại nêu trên sẽ khó thay đổi “chỉ sau một đêm” và chất lượng hàng mới cũng khó cải thiện trong thời gian tới. Trên thực tế, sau những giai đoạn bùng nổ của hoạt động niêm yết mới vào các năm 2006-08 và 2016-18, thị trường chứng khoán Việt Nam đã nhiều năm qua không có “bom tấn” thực sự nào. Đây là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng mất cân đối trong cơ cấu thị trường kéo dài nhiều năm qua.
Theo số liệu từ Bloomberg, nhóm cổ phiếu tài chính, bất động sản (theo hệ thống phân loại ngành GICS) trên thị trường chứng khoán Việt Nam chiếm tổng tỷ trọng hơn 57% vốn hóa. Con số này cao hơn rất nhiều so với các thị trường trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Trung Quốc… So với các thị trường dẫn đầu thế giới, tỷ trọng này của Việt Nam thậm chí còn vượt trội hơn. Đây là một trong những rào cản khiến việc đa dạng hóa sản phẩm đầu tư gặp khó khăn.
Danh mục đầu tư của các quỹ đầu tư lớn đang hoạt động chủ yếu bao gồm những gương mặt quen thuộc. Bộ chỉ số tham chiếu cho quỹ ETF cũng tương tự với cơ cấu chính bao gồm cổ phiếu ngân hàng, chứng khoán và bất động sản. Nhà đầu tư gần như không có lựa chọn nào khác. Điều này khiến thị trường chứng khoán Việt Nam khó thu hút dòng vốn ngoại và thiếu động lực tăng trưởng dài hạn.
Link nguồn: https://cafef.vn/hoat-dong-dau-gia-co-phan-tren-san-chung-khoan-am-dam-nhat-tu-truoc-den-nay-188231217234004379.chn
