Hàng tồn kho tăng, doanh số giảm mạnh…
Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) vừa ban hành Công văn số 28/CV-VBA góp ý vào dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
Trong công văn này, Chủ tịch VBA Nguyễn Văn Việt cho biết, từ năm 2020 đến nay, ngành đồ uống (rượu, bia, nước giải khát) liên tục chịu nhiều tác động lớn từ đại dịch, xung đột chính trị thế giới, chính sách hạn chế đồ uống có cồn…, dẫn đến sự suy giảm đáng báo động và ghi nhận mức “giảm mạnh” ở nhiều chỉ tiêu về sản lượng, doanh thu, lợi nhuận… của doanh nghiệp.
Đặc biệt, ngành đồ uống chịu nhiều hạn chế theo hàng loạt luật như: Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thương mại, Luật Quảng cáo, Luật Giao dịch điện tử, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Giao thông đường bộ… Trong khi đó, các chính sách hỗ trợ giảm thuế GTGT lại không được áp dụng cho ngành đồ uống có cồn.
Theo số liệu do Tổng cục Thống kê công bố, chỉ số tồn kho toàn ngành đồ uống năm 2023 ước tính tăng 20% so với năm 2022. Quý II/2024 cũng ghi nhận chỉ số tồn kho toàn ngành đồ uống tăng 28,9%3. Lợi nhuận ròng toàn ngành sản xuất, kinh doanh đồ uống đã giảm 67% chỉ sau 1 năm kể từ đại dịch COVID-19. Tính đến nay, mặc dù đã có những bước phục hồi nhất định nhưng năng lực sản xuất toàn ngành vẫn chưa đạt 80% công suất.
Đặc biệt, năm 2023 ghi nhận sự “sụt giảm” về doanh số của các công ty sản xuất, phân phối đồ uống có cồn, đặc biệt là các công ty bia.
Theo số liệu của VBA, HEINEKEN Việt Nam, lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, thị trường của công ty tại Việt Nam chứng kiến mức giảm hai chữ số vào năm 2023; SABECO có 26 nhà máy tại 20 tỉnh thành, từ năm 2021 đến nay, tăng trưởng của công ty đều âm so với năm 2019 về sản lượng, doanh thu và lợi nhuận từ một đến hai chữ số. Các nhà máy chế biến trong hệ thống đã cạn kiệt vì giá đầu vào tăng 20 – 40%, trong khi giá bán không thể tăng. Điều này dẫn đến hàng loạt hệ thống dịch vụ khách sạn với hàng triệu lao động;
HABECO báo cáo năm 2023, sản lượng tiêu thụ giảm khoảng 30% so với năm 2019, ngân sách giảm 10% và phải cắt giảm 25% lao động; HALICO liên tục thua lỗ trong nhiều năm nên tính đến hết năm 2023, Halico đã ghi nhận quý lỗ thứ 27 liên tiếp, lũy kế lên tới 457,7 tỷ đồng.
Một số doanh nghiệp ghi nhận kết quả kinh doanh tiêu cực từ Sabibeco và AB Inbev với mức lỗ lần lượt là 17 tỷ đồng và 170 tỷ đồng.
Tổng doanh thu thuần của nhóm bia rượu niêm yết trên sàn chứng khoán giảm còn hơn 45.000 tỷ đồng từ mức hơn 55.000 tỷ đồng năm 2022 (trong đó Sabeco chỉ đạt 30,7 nghìn tỷ đồng từ mức gần 35 nghìn tỷ đồng năm 2022, Habeco đạt 7.757 tỷ đồng từ mức 8.398 tỷ đồng năm 2022).
Các doanh nghiệp kinh doanh rượu nhập khẩu cũng không nằm ngoài quy luật suy thoái, khó khăn dẫn đến phải tái cấu trúc, cắt giảm nhân sự, thu hẹp quy mô văn phòng.
Năm 2024, toàn ngành dự báo sẽ tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn, thách thức chưa có dấu hiệu dừng lại…
Một “cú sốc” nữa về thuế tiêu thụ đặc biệt…
Theo Chủ tịch VBA Nguyễn Văn Việt, với đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia như trong Dự thảo, đây là mức tăng “gây sốc” lớn nhất từ trước đến nay trong lịch sử tăng thuế tiêu thụ đặc biệt.
Dựa trên lý giải của Bộ Tài chính rằng để đạt được mục tiêu tăng giá bán rượu, bia ít nhất 10% theo khuyến nghị tăng thuế của WHO, ông Việt chia sẻ: “Hiệp hội và doanh nghiệp vô cùng bất ngờ trước đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt lần này trong bối cảnh doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn”.
Theo Chủ tịch VBA, Báo cáo đánh giá tác động sử dụng dữ liệu lỗi thời, không phản ánh chính xác tình hình kinh doanh hiện tại và không đặt trong bối cảnh khó khăn hiện tại của ngành. Các số liệu thống kê và phân tích tập trung vào giai đoạn trước đại dịch năm 2019 khi ngành đồ uống không phải đối mặt và ghi nhận sự sụt giảm liên tục các chỉ số như giai đoạn hiện tại.
Ngoài ra, thông tin trên cơ sở đề xuất tăng thuế và đánh giá tác động chỉ tập trung vào một mục tiêu: tăng giá rượu bia 10% hoặc 20% (tùy từng Phương án) và tăng đều và các năm tiếp theo, mỗi năm giá sẽ tăng 2-3% so với năm trước để đảm bảo giá sản phẩm tăng tương ứng với mức lạm phát và tăng thu nhập trong các năm tiếp theo” mà không có đánh giá tác động toàn diện về các khía cạnh khác như: tăng thuế có làm giảm tiêu dùng không? Mục tiêu cụ thể bảo vệ sức khỏe cộng đồng là gì? Tác động đến ngân sách như thế nào? Các doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? Phản ứng của người tiêu dùng sẽ ra sao và các tác động kinh tế xã hội gián tiếp khác có liên quan là gì? …
“Đề xuất tăng thuế để tăng giá bán ít nhất 10% sẽ gây sốc cho thị trường và người tiêu dùng. Thực tế, các doanh nghiệp, ngay cả trong những ngày lễ, Tết khi nhu cầu tiêu dùng tăng cao, cũng chỉ dám điều chỉnh 0,5 – 1,5%. Tăng thuế sẽ làm tăng giá sản phẩm và dẫn đến cầu tiêu dùng giảm mạnh vì độ co giãn của cầu theo giá sẽ rất nhạy cảm trong bối cảnh thu nhập của người tiêu dùng giảm trong giai đoạn 2024 – 2025…”, Chủ tịch VBA lo ngại.
Về nước giải khát, VBA cho rằng đánh thuế nước giải khát có đường là không khả thi trong việc đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì, không hiệu quả trong việc tác động đến hành vi của người tiêu dùng, trong khi mức tiêu thụ nước giải khát tại Việt Nam không cao so với nhiều quốc gia khác. Và việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường có tác động lớn đến đối tượng chịu tác động trực tiếp là ngành nước giải khát và các ngành công nghiệp hỗ trợ liên quan…
Mặt khác, khi thuế tăng làm giá sản phẩm tăng, người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang các sản phẩm khác rẻ hơn, tiêu thụ hàng trôi nổi, kém chất lượng, hàng nhập lậu, hàng giả, gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe người tiêu dùng và phát sinh chi phí cho cơ quan quản lý thị trường, hải quan đấu tranh chống hàng nhập lậu…
Theo khảo sát thực tế tại một số địa phương, tình trạng hiện nay các doanh nghiệp tư nhân sản xuất bia nhái các thương hiệu lớn và bán ra thị trường với giá rất rẻ, gần bằng giá thành sản xuất chưa có thuế. Ước tính sản lượng bia nhái này khoảng 200-300 triệu lít.
Trong văn bản gửi Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc, Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí, lệ phí, Ban soạn thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt; VBA nêu, trong phần đánh giá tác động, Bộ Tài chính chưa đề cập đầy đủ, toàn diện các tác động như vị thế, đóng góp to lớn của ngành đồ uống đối với xã hội và nền kinh tế nói chung, các đối tượng chịu tác động trực tiếp, tác động gián tiếp, đối với người tiêu dùng, môi trường đầu tư, lao động, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, ngoài mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng,…
Bên cạnh đó, việc tăng thuế sẽ tạo ra những bất lợi, rào cản giữa hàng sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu, khi doanh nghiệp trong nước đang gặp nhiều khó khăn về vốn, chi phí sản xuất cao, thị trường thu hẹp. “Do đây là khuôn khổ pháp lý cực kỳ quan trọng đối với ngành đồ uống, Hiệp hội mong muốn khi Bộ Tài chính tiến hành đánh giá tác động của dự thảo Luật sẽ ưu tiên các nghiên cứu, đánh giá được đưa vào bối cảnh thực tiễn, dựa trên cơ sở khoa học, báo cáo đánh giá tác động toàn diện, đầy đủ…”, Công văn của VBA nêu rõ.
VBA cũng kiến nghị Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) có hiệu lực từ năm 2027. Đối với mặt hàng rượu, bia, cân nhắc giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng thuế hợp lý để tránh gây “sốc”, ổn định thị trường, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thích ứng với mức tăng thuế trong thời gian tới; Kiến nghị xem xét không bổ sung nước ngọt theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo Hồ sơ dự thảo Luật thuế TTDB Bộ Tài chính vừa có tờ trình xin ý kiến về lộ trình tăng thuế đối với rượu từ 20 độ trở lên từ năm 2026 đến năm 2030, trong đó phương án 1 từ 70% – 90%, phương án 2 từ 80% – 100% (hiện tại là 65%); Đối với rượu dưới 20 độ, phương án 1 từ 40% – 60%, phương án 2 từ 50% – 70% (hiện tại là 35%); Đối với bia, phương án 1 từ 70% – 90%, phương án 2 từ 80% – 100% (hiện tại là 65%). Với các mức thuế được đề xuất này, Bộ Tài chính đang nghiêng về phương án 2.
Link nguồn: https://cafef.vn/de-xuat-tang-thue-tieu-thu-dac-biet-doanh-nghiep-bia-ruou-nuoc-giai-khat-keu-kho-chong-kho-18824070812222529.chn
