Năm 2022 đánh dấu một năm đầy biến động đối với thị trường chứng khoán. VN-Index lần đầu tiên trong lịch sử vượt ngưỡng 1.500 nhưng cũng xuống dưới 900, mức thấp nhất trong 2 năm qua.
Tính từ đầu năm, VN-Index có tổng cộng 38 phiên tăng/giảm từ 2% trở lên, nhiều hơn 1 phiên so với năm 2018 – giai đoạn biến động mạnh khi VN-Index quay lại đỉnh 1.200. sau một thời gian dài. nhiều năm chờ đợi nhưng không giữ được kết quả sau đó. Như vậy, tính đến thời điểm hiện tại, Năm 2022 trở thành năm có số phiên VN-Index tăng/giảm từ 2% trở lên nhiều nhất kể từ năm 2009 dù vẫn còn 2 tuần giao dịch để cải thiện “thành tích”.
Cần lưu ý rằng, cách đây 13 năm, quy mô thị trường còn rất nhỏ với giá trị vốn hóa chỉ khoảng 600 nghìn tỷ đồng và gần 450 doanh nghiệp niêm yết. Giai đoạn 2008-2009, bên cạnh khủng hoảng tài chính toàn cầu, TTCK Việt Nam còn chịu áp lực từ việc định giá có phần “phi lý” với P/E rất cao sau “cơn sóng thần” năm 2007. Vì vậy, các phiên giao dịch có phần “điên rồ” là điều không thể tránh khỏi.
Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ, thị trường chứng khoán Việt Nam đã phát triển toàn diện về mọi mặt. Vốn hóa thị trường hiện tại đã đạt 4,5 triệu tỷ đồng cùng với hơn 700 mã chứng khoán niêm yết bao gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF, chứng quyền,… Định giá thị trường cũng hợp lý hơn rất nhiều với P/E VN-Index hiện ở mức 11,x lần (đỉnh nhất ở 1500 là 17,x lần). Vì vậy, những biến động mạnh kể từ đầu năm 2022 ít nhiều khiến nhà đầu tư bất ngờ.
Kể từ đầu năm, VN-Index có 19 phiên biến động trên 3%, trong đó 3/4 phiên nghiêng về giảm điểm. Thậm chí, nhiều phiên giao dịch còn có biên độ dao động lên tới hơn 70 điểm (khoảng 5-7%) cùng với việc hàng loạt cổ phiếu “lật như lạc” từ trần xuống sàn và ngược lại. Điều này phần nào phản ánh tính chất đầu cơ cao của chứng khoán Việt Nam.
Thực tế, giao dịch trực tiếp của nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 80% thanh khoản trên TTCK Việt Nam và không ít lần làm “lu mờ” vai trò của các tổ chức lớn, thậm chí quỹ ngoại “lắm tiền”. Đáng chú ý, sự quan tâm của nhà đầu tư cá nhân đã tập trung vào nhóm cổ phiếu vốn hóa nhỏ, biến động giá cao, mang tính chất đầu cơ với mức độ rủi ro lớn.
Ngoài ra, quyết định của nhà đầu tư cá nhân thường bị ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố tâm lý. Dòng tiền fomo (sợ bỏ lỡ) có thể nhanh chóng đẩy cổ phiếu tăng giá, nhưng mặt khác, hiệu ứng đám đông cũng có thể gây ra một đợt bán tháo trên diện rộng. Điều này khiến thị trường sôi động hơn nhưng nhịp điều chỉnh cũng ngày càng khốc liệt hơn.
Tuy nhiên, xu hướng nhà đầu tư cá nhân tự đầu tư được dự báo sẽ thay đổi dần theo thời gian. Theo Goldman Sachs Global Investment Research, giá trị tài sản trên thị trường chứng khoán Trung Quốc do các nhà đầu tư cá nhân nắm giữ đã giảm từ 60% vào đầu những năm 2010 xuống còn 42% vào năm 2020 và dự kiến sẽ tiếp tục giảm. 30% vào năm 2030.
Tại Hoa Kỳ, vào những năm 1950, tài sản chứng khoán do các nhà đầu tư cá nhân tự quản lý chiếm hơn 55% tổng tài sản, nhưng đến năm 2020, con số đó chỉ còn 11%. Trong đó, 65% tài sản đầu tư tài chính của mỗi gia đình Mỹ được phân bổ vào các quỹ hưu trí, quỹ tương hỗ, quỹ bảo hiểm do các định chế tài chính và trung gian quản lý chuyên nghiệp.
Với quy mô thị trường ngày càng tăng và nhiều loại tài sản chứng khoán, việc tạo ra lợi nhuận đầu tư tốt sẽ ngày càng khó khăn đối với các nhà đầu tư nghiệp dư, ít kinh nghiệm, thông tin và công cụ phân tích. Do đó, thị trường chứng khoán Việt Nam cũng sẽ khó đứng ngoài xu hướng trên.
Tuy nhiên, số lượng quỹ đầu tư dù tăng nhanh trong 2 năm qua nhưng vẫn còn khiêm tốn so với các nước trong khu vực và chưa theo kịp nhu cầu đầu tư chứng khoán ngày càng tăng của người dân. Do đó, vẫn cần thêm thời gian để cơ cấu giao dịch trên TTCK thay đổi theo hướng bền vững hơn.
Link nguồn: https://cafef.vn/chung-khoan-viet-nam-bien-dong-manh-nhat-trong-hon-mot-thap-ky-20221218202318242.chn
