Giao dịch ảm đạm của thị trường chứng khoán trong quý đầu năm đã ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu nhập chính của các công ty chứng khoán, đặc biệt là lãi từ các khoản cho vay và phải thu. Ước tính trong quý đầu năm, mảng này chỉ mang về khoảng 3.500 tỷ đồng cho các công ty chứng khoán, giảm gần 500 tỷ đồng so với quý trước và là mức thấp nhất kể từ quý III/2021.
Thực tế, lãi từ các khoản cho vay và phải thu là một trong những nguồn thu lớn nhất của các CTCK, mang về khoảng 5.000 tỷ đồng mỗi quý trong giai đoạn bùng nổ từ cuối năm 2021 đến đầu năm 2022. Tuy nhiên, sau 4 quý giảm liên tiếp, con số này hiện chỉ bằng khoảng 70% so với lúc cao điểm.
Trong quý đầu năm, toàn thị trường có 12 công ty chứng khoán thu về hơn 100 tỷ đồng tiền lãi cho vay và phải thu. Hầu hết trong số này đều nằm trong top dẫn đầu về số dư ký quỹ vào cuối quý. 4 công ty chứng khoán dẫn đầu về số dư ký quỹ là Mirae Asset, SSI, TCBS và VNDirect cũng lần lượt là những cái tên thu được nhiều tiền lãi nhất từ các khoản cho vay và phải thu.
So với quý trước, nguồn thu này tại hầu hết các công ty chứng khoán đều sụt giảm đáng kể, trong đó VNDirect, SSI, MBS, VPS là những cái tên sụt giảm mạnh nhất. Ở chiều ngược lại, vẫn có một số cái tên như KIS, BSC, VCBS, PHS… ghi nhận lãi từ các khoản cho vay và phải thu tăng so với quý trước. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái.
Nghịch lý dư nợ tăng nhưng lãi giảm
Một điều khá bất ngờ là lãi từ các khoản cho vay và phải thu của các công ty chứng khoán giảm mạnh trong khi dư nợ tăng nhẹ sau quý đầu năm. Cuối quý I, dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán ước đạt khoảng 123.000 tỷ đồng, trong đó cho vay ký quỹ khoảng 118.000 tỷ đồng, tăng 3.000 tỷ đồng so với cuối năm 2022.
Đáng chú ý, lãi suất cho vay ký quỹ của các công ty chứng khoán chưa có dấu hiệu giảm dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã liên tục hạ các mức lãi suất điều hành trong thời gian gần đây. Cuối năm ngoái, nhiều công ty chứng khoán đã đồng loạt tăng lãi suất cho vay thêm 1-1,5%/năm sau khi Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất hai lần liên tiếp. Lãi suất cho vay ký quỹ trung bình trên thị trường quanh mức 12-14%/năm và vẫn được duy trì cho đến thời điểm hiện tại.
Có nhiều yếu tố cản trở việc các công ty chứng khoán giảm lãi suất cho vay ký quỹ. Thứ nhất, lãi suất điều hành đã hạ nhiệt nhưng lãi suất cho vay của các ngân hàng vẫn ở mức cao, giảm không đáng kể. Điều này khiến chi phí vốn của các công ty chứng khoán còn cao nên dư địa giảm lãi suất cho vay ký quỹ là không nhiều.
Thứ hai, các công ty chứng khoán đã có một thời gian dài duy trì lãi suất margin ở mức khá thấp để giữ chân khách hàng bất chấp lãi suất cho vay của các ngân hàng liên tục tăng trong năm qua. Do đó, việc giảm lãi suất cho vay ký quỹ cũng sẽ có độ trễ nhất định khi các công ty chứng khoán duy trì mức lãi suất cao để bù đắp một phần lợi nhuận cho giai đoạn trước.
Như vậy, nguyên nhân khiến lãi từ các khoản cho vay và phải thu của các công ty chứng khoán giảm mạnh rất có thể là do việc nhà đầu tư chứng khoán rút ngắn thời gian sử dụng ký quỹ. Sau khi hồi phục nhanh và mạnh từ vùng đáy dài hạn vào giữa tháng 11 năm ngoái, thị trường đã tiến vào vùng kháng cự mạnh và dòng tiền ngoại cũng suy yếu. Có thể hiểu, chiến lược đánh nhanh, rút ngắn được áp dụng trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động khó lường. Số dư margin vẫn tăng nhẹ, có thể do nhà đầu tư kích hoạt đòn bẩy vào cuối quý để đón đợt chốt NAV của các tổ chức.
Link nguồn: https://cafef.vn/cho-vay-margin-gan-120000-ty-cac-cong-ty-chung-khoan-thu-lai-bao-nhieu-188230502223537467.chn
