Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Trung Quốc là quốc gia có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới (44 triệu tấn), Việt Nam có khoảng 22 triệu tấn, đứng thứ 2 thế giới.
Đất hiếm là 17 loại chất có tính chất từ và điện hóa đặc biệt. Là một khoáng chất đặc biệt, các nguyên tố đất hiếm đóng vai trò rất quan trọng và là vật liệu chiến lược cho sự phát triển của các ngành công nghiệp kỹ thuật tiên tiến, công nghệ cao như điện, điện tử, quang học, laser, vật liệu siêu dẫn và vật liệu phát quang. Đất hiếm không thể thiếu trong ô tô điện, pin lưu trữ, tấm pin mặt trời và tua bin gió, v.v.
Theo Quyết định số 866/QĐ-TTg phê duyệt tháng 7/2023 về “Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, Việt Nam có kế hoạch khai thác khoảng 2 triệu tấn quặng đất hiếm thô/năm.
Trên thực tế, nhiều nước lớn trên thế giới rất quan tâm đến đất hiếm tại Việt Nam. Vào tháng 4 năm 2024, Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc (CREG), một trong những công ty đất hiếm lớn nhất thế giới, hiện nắm giữ 37,6% hoạt động khai thác đất hiếm của Trung Quốc, đã bày tỏ mong muốn hợp tác khai thác và chế biến đất hiếm tại Việt Nam.
Đáng chú ý, đây là lần thứ hai tập đoàn Trung Quốc này bày tỏ mong muốn đầu tư vào đất hiếm tại Việt Nam. Trước đó, tại buổi làm việc giữa Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc vào ngày 23/11/2023, CREG cũng bày tỏ mong muốn hợp tác.
Về công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm của Việt Nam, tại cuộc họp báo cáo kết quả 6 tháng đầu năm của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) vào giữa tháng 7/2024, Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu – PGS.TS Hoàng Anh Sơn cho biết, mặc dù đã có nghiên cứu từ rất sớm nhưng phần lớn chỉ triển khai trong phòng thí nghiệm, chưa ứng dụng công nghệ vào thực tế. Việc chuyển giao công nghệ từ các nước có công nghệ chế biến sâu đất hiếm cũng gặp nhiều khó khăn do yêu cầu trình độ chuyên môn cao, các nước giữ bí mật, hạn chế chuyển giao.
Để tháo gỡ nút thắt về công nghệ, ông Sơn đề xuất Việt Nam cần hình thành các nhiệm vụ theo hướng nghiên cứu, phát triển công nghệ chế biến có thể ứng dụng, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này và xây dựng chương trình khoa học công nghệ trọng điểm, ưu tiên chế biến, ứng dụng đất hiếm trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ cao, công nghệ lõi.
Trong khi đó, Trung Quốc là nước dẫn đầu thế giới về công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm. Vào tháng 12 năm 2023, Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến vật liệu quan trọng này.
Hiện nay, Trung Quốc đã áp dụng Công nghệ hình ảnh AI trong khai thác và chế biến đất hiếm . Công nghệ AI giúp kiểm soát chất lượng, qua đó tăng gấp đôi năng suất. Tuy nhiên, ngành công nghiệp đất hiếm của Trung Quốc cũng phải đối mặt với ba thách thức chính: khó khăn trong việc đo lường giá trị thực sự của AI, thiếu quản lý dữ liệu hiệu quả và thiếu nhân tài có hiểu biết sâu sắc về cả AI và các đặc thù của ngành công nghiệp đất hiếm.
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn đặt ra nhiệm vụ cho ngành công nghiệp đất hiếm là thúc đẩy Tích hợp sâu AI vào quá trình xử lý công nghiệp Trong tương lai, “AI + đất hiếm” không chỉ là sự kết hợp của nhiều điểm mà sẽ được tích hợp toàn diện vào mọi khía cạnh của ngành, từ thiết bị, sản phẩm, quy trình sản xuất đến quản lý và dịch vụ.
Sự phát triển tích hợp của AI và ngành công nghiệp đất hiếm, cùng với mức độ tự động hóa và thông tin hóa ngày càng tăng, sẽ mở ra những cơ hội mới cho ngành công nghiệp đất hiếm của Trung Quốc. Do đó, lĩnh vực này cần có những đột phá về công nghệ thông tin then chốt và cải thiện ứng dụng số hóa, thiết bị thông minh và công nghệ điều khiển, từ đó thúc đẩy quá trình chuyển đổi và nâng cấp, hướng tới phát triển chất lượng cao, giúp Trung Quốc duy trì vị thế là quốc gia hàng đầu về công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm.
Link nguồn: https://cafef.vn/viet-nam-vua-khoi-dong-kho-bau-lon-thu-2-the-gioi-trung-quoc-da-2-lan-ngo-y-hop-tac-khai-thac-du-nam-tru-luong-gap-doi-cong-nghe-khai-thac-trung-quoc-dinh-the-nao-188240812145436009.chn
