Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn chịu áp lực bán ròng mạnh từ khối ngoại. Nếu không có sự đột phá, nhiều khả năng khối ngoại sẽ “bán” ròng liên tiếp 7 tháng trên HoSE. Lũy kế từ đầu năm 2024, giá trị bán ròng đạt xấp xỉ 64.000 tỷ đồng, tương đương 2,6 tỷ USD – mức cao kỷ lục trong 24 năm hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Nhìn rộng hơn, khối ngoại đã ghi nhận bán ròng trong 16/17 tháng gần đây (trừ tháng 1/2024, khi họ mua vào thông qua thỏa thuận đặc biệt). Để tìm điểm tích cực, có lẽ mức bán đã hạ nhiệt đôi chút, nhưng vẫn có hàng nghìn tỷ cổ phiếu Việt Nam bị “bán ròng” mỗi tháng.
Áp lực bán ròng của khối ngoại lan rộng và tập trung ở kênh khớp lệnh, nhưng nhìn vào từng cổ phiếu, bạn sẽ thấy một câu chuyện khác. Cổ phiếu VHM dẫn đầu về quy mô bán ròng khi bị bán ròng hơn 15.200 tỷ đồng, áp lực bán mạnh một phần khiến giá cổ phiếu điều chỉnh. VHM có thời điểm lao dốc xuống dưới đáy của đại dịch Covid-19 trước khi phục hồi từ đầu tháng 8. Xét về các yếu tố khách quan, bối cảnh thị trường bất động sản vẫn còn nhiều khó khăn, dẫn đến hoạt động kinh doanh của Vinhomes chưa thể tăng trưởng mạnh trở lại, qua đó làm giảm sức hấp dẫn của cổ phiếu này đối với các nhà đầu tư nước ngoài.
Chứng chỉ quỹ FUEVFVND cũng nằm trong top bán ròng trong 8 tháng đầu năm với giá trị xấp xỉ 7.800 tỷ đồng. Từng là “thỏi nam châm” hút vốn ngoại, từ đầu năm, quỹ DCVFM VNDiamond ETF (FUEVFVND) của Dragon Capital đã phải chịu đợt rút ròng chưa từng có, với giá trị rút ròng vượt ngưỡng 9.000 tỷ đồng. Việc rút vốn một phần là do hoạt động bán ra của các nhà đầu tư Thái Lan liên quan đến chính sách thuế mới sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2024.
Cũng nằm trong danh sách bán ròng, FPT bị bán ròng gần 6.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, trái ngược với các mã trên, giá cổ phiếu công nghệ hàng đầu này vẫn duy trì xu hướng tăng đều đặn kể từ đầu năm. Động thái bán ra của khối ngoại nhiều khả năng nhằm mục đích chốt lời từ các khoản đầu tư sau thời gian dài nắm giữ. Ngoài ra, các mã như VRE, MSN, VNM, VIC ghi nhận giá trị bán ròng hơn 3.000 tỷ đồng trong vòng 8 tháng.
Ngược lại, sức mua khá yếu, không có cổ phiếu nào có giá trị mua ròng lên đến 2.000 tỷ sau 8 tháng. MWG là cổ phiếu có giá trị mua ròng mạnh nhất với giá trị gần 1.800 tỷ đồng. Sau đợt bán tháo mạnh vào cuối năm ngoái, dòng tiền ngoại đã quay trở lại cổ phiếu bán lẻ này, giá thị trường cũng tăng tốt lên mức đỉnh 2 năm.
Giải mã điệp khúc “bán ròng của khối ngoại”
Trên thực tế, nhà đầu tư nước ngoài đã từng có giai đoạn liên tục bơm tiền mua cổ phiếu Việt Nam thông qua giao dịch khớp lệnh, thỏa thuận trên sàn chứng khoán. Giá trị mua ròng lũy kế có thời điểm lên tới gần 140.000 tỷ đồng vào cuối năm 2019. Tuy nhiên, dòng vốn ngoại bắt đầu đảo chiều xu hướng từ năm 2020, cường độ “phá giá” cũng trở nên áp đảo, khiến đà mua ròng trong suốt hai thập kỷ qua hoàn toàn biến mất. Kể từ khi thị trường chứng khoán Việt Nam bắt đầu hoạt động vào năm 2000, giá trị mua ròng của nhà đầu tư nước ngoài đã âm 2.000 tỷ đồng. Cần nhấn mạnh rằng con số này chỉ tính trên HoSE có giao dịch thỏa thuận, khớp lệnh trên sàn, chưa tính các giao dịch ngoài sàn, mua cổ phiếu IPO, v.v.
Xu hướng bán ròng cũng cho thấy sự thận trọng nhất định của khối ngoại tại cổ phiếu Việt Nam. Câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán để thu hút vốn ngoại vẫn chỉ là kỳ vọng. Thực tế, thị trường đã mắc kẹt trong vùng cũ nhiều năm nay, VN-Index “lăn” quanh 1.200 – 1.300 điểm, vốn hóa chưa thể bứt phá hoàn toàn. Các quỹ ETF ngoại và quỹ hoạt động lâu năm trên thị trường cũng ghi nhận lượng rút ròng chưa từng có, lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Các yếu tố khác như chênh lệch lãi suất và áp lực tỷ giá cũng khiến dòng vốn có xu hướng rút khỏi các thị trường mới nổi và cận biên, trong đó có Việt Nam.
Trên hết, động thái “mua vào” của khối ngoại chủ yếu là kịp thời, tận dụng đáy khi định giá giảm sau những đợt giảm sâu của thị trường. Ngược lại, xu hướng bán ròng kéo dài xuất phát từ câu chuyện thị trường chứng khoán Việt Nam thiếu hàng chất lượng đủ “lọt vào mắt xanh” của khối ngoại. Các doanh nghiệp trong các lĩnh vực “hot trend” như công nghệ, bán lẻ, y tế, năng lượng… – phù hợp với khẩu vị của khối ngoại – không có nhiều đại diện nổi bật. Cơ cấu nghiêng về nhóm tài chính, bất động sản.
Việc thiếu các sản phẩm tốt không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất của các ETF khi các chỉ số tham chiếu có phần tương đồng mà còn khiến các quỹ chủ động khó xây dựng danh mục đầu tư đa dạng. Nhìn chung, những vấn đề này sẽ tiếp tục là rào cản đối với thị trường chứng khoán Việt Nam trước dòng vốn nước ngoài trong tương lai.
Điểm đảo ngược ở đâu?
Nhìn chung, việc đảo chiều dòng vốn ngoại quay trở lại thị trường chứng khoán Việt Nam không hề đơn giản và sẽ khó xảy ra trong ngắn hạn. Điểm tích cực là mặc dù liên tục bán ra trên sàn chứng khoán, dòng tiền ngoại vẫn chưa thực sự rút khỏi thị trường. Dòng vốn ngoại vẫn đang âm thầm đổ vào thông qua hoạt động mua cổ phiếu chào bán và mua ngoài sàn thông qua VSD. Sức mua không dàn trải mà tập trung vào các doanh nghiệp được đánh giá có tiềm năng tăng trưởng với những câu chuyện riêng biệt.
Hoạt động sắp tới của hệ thống KRX sẽ là cơ sở hạ tầng cần thiết để triển khai mô hình đối tác thanh toán bù trừ trung tâm (CCP), qua đó giải quyết một trong những nút thắt then chốt của quá trình nâng cấp, đó là yêu cầu về ký quỹ trước giao dịch (prefunding). Mới đây nhất, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa công bố Dự thảo Thông tư sửa đổi quy định cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mua chứng khoán khi không có đủ tiền ứng trước (Non Pre-funding Solution – NPS) và lộ trình công bố thông tin bằng tiếng Anh.
Theo SSI Securities (SSI Research), Thông tư dự kiến sẽ được triển khai vào quý IV năm nay. FTSE Russell có thể đưa ra đánh giá tích cực trong kỳ xếp hạng tháng 9/2024 và quyết định nâng hạng Việt Nam vào tháng 9/2025.
Việc nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ giúp thị trường thu hút dòng vốn từ các quỹ ETF lên tới 1,6 tỷ USD, chưa kể dòng vốn từ các quỹ chủ động. Đồng thời, nâng cao chất lượng thị trường, thu hút đầu tư từ các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài chuyên nghiệp.
“Việc chuyển từ biên giới sang mới nổi không chỉ là sự thay đổi tên gọi mà còn là sự thay đổi về chất lượng và dòng vốn sẽ chủ yếu đến từ các nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp nước ngoài, hay nói cách khác, nhằm đạt được mục tiêu phát triển cơ sở nhà đầu tư.
Việc nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ là cơ hội tốt để thị trường chứng khoán Việt Nam nhận được sự quan tâm của MSCI, trong bối cảnh danh mục các thị trường chứng khoán có cơ hội được nâng hạng lên thị trường mới nổi còn khá hạn chế”. SSI Research bình luận.
Link nguồn: https://cafef.vn/khoi-ngoai-xac-lap-ky-luc-buon-gan-3-ty-usd-co-phieu-viet-nam-bi-ban-rong-tu-dau-nam-2024-188240828002131062.chn
