Thị trường chứng khoán Việt Nam từ lâu đã mong chờ việc triển khai sớm nhiều sản phẩm mới như cho phép giao dịch chứng khoán trong ngày (Day-trading), bán chứng khoán chờ, bán khống… nhằm tăng sức hấp dẫn cũng như đa dạng hóa sự lựa chọn cho nhà đầu tư trên thị trường.
Tại khu vực Châu Á, một số quốc gia có thị trường chứng khoán phát triển cũng đã triển khai cơ chế giao dịch chứng khoán trong ngày, nhưng một số thị trường mới nổi vẫn còn thận trọng và chưa cân nhắc áp dụng. Từ ngày 27-28 tháng 5 năm 2024, thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, Canada và Mexico cũng đã chính thức chuyển từ chu kỳ thanh toán “T+2” sang “T+1”.
Trong bối cảnh đó, BSC Research đã công bố báo cáo về một số góc nhìn về chu kỳ thanh toán và giao dịch chứng khoán trong ngày.
Tính thanh khoản của thị trường ở một số nước châu Á thường được cải thiện sau khi áp dụng giao dịch trong ngày.
Đầu tiên, nhóm phân tích trình bày kinh nghiệm áp dụng chu kỳ thanh toán và giao dịch chứng khoán trong ngày tại một số quốc gia Châu Á. Ví dụ, tại Hàn Quốc, kể từ khi áp dụng Day-trading và sau cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á (1997), khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày đã tăng đáng kể, cụ thể từ 41,53 triệu cổ phiếu và 555,8 tỷ won (1997) lên 542,01 triệu cổ phiếu và 2,216 nghìn tỷ won vào năm 2003. Điều này tương ứng với mức tăng gấp 4 lần về giá trị giao dịch và tăng gấp 13 lần về khối lượng giao dịch.
Một số yếu tố giúp tăng thanh khoản bao gồm chính sách mở cửa cho nhà đầu tư nước ngoài, nới lỏng quy định về ký quỹ và áp dụng hệ thống giao dịch mới với các sản phẩm và chức năng mới như Giao dịch trong ngày…
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong giai đoạn từ năm 1997 đến năm 2003, thị trường chứng khoán Hàn Quốc đã trải qua các chu kỳ tăng giá và giảm giá xen kẽ mạnh mẽ – điều này có thể ảnh hưởng đến giá trị giao dịch so sánh và khối lượng giao dịch tại các thời điểm nghiên cứu.
Tại thị trường Đài Loan, việc áp dụng giao dịch trong ngày cũng thúc đẩy hoạt động giao dịch, với giá trị giao dịch tăng 26% trong suốt thời gian nghiên cứu. Trong suốt thời gian nghiên cứu và quy mô mẫu, các phát hiện thực nghiệm cho thấy giao dịch trong ngày làm tăng chênh lệch giá mua-bán, độ sâu giá và biến động cổ phiếu.
Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy giao dịch trong ngày không chỉ làm tăng chi phí giao dịch và rủi ro giao dịch mà còn làm giảm chất lượng thị trường – điều này gây hại trực tiếp đến hiệu suất giao dịch của nhà đầu tư;
Tương tự như vậy, thị trường chứng khoán Thái Lan và UAE ghi nhận sự cải thiện thanh khoản tích cực kể từ khi áp dụng giao dịch trong ngày, nhưng sau đó thanh khoản chung của thị trường có xu hướng giảm khi thị trường chứng khoán của cả hai nước đi vào xu hướng giảm.
Nhìn chung, BSC cho rằng hoạt động giao dịch trong ngày ngắn hạn sẽ giúp cải thiện thanh khoản thị trường, thu hút lượng lớn nhà đầu tư tham gia (đặc biệt là nhà đầu tư nhỏ lẻ).
Tuy nhiên, về lâu dài, tính thanh khoản của toàn thị trường sẽ phụ thuộc vào bối cảnh thế giới, tình hình kinh tế vĩ mô trong nước cũng như tiềm năng tăng trưởng của các doanh nghiệp niêm yết – động lực chính để thị trường chứng khoán thu hút dòng tiền thông minh và tăng trưởng bền vững.
Đặc biệt, lợi ích luôn đi đôi với rủi ro, do đó, dưới góc độ quản lý và tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán, các cơ quan quản lý cũng như nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi triển khai/tham gia các cơ chế/sản phẩm mới – nhằm hạn chế tối đa những biến động khó lường, đột biến trên thị trường chứng khoán.
Việc đưa hệ thống KRX vào hoạt động sớm sẽ giúp thị trường Việt Nam đạt được nhiều mục tiêu mới.
BSC cho rằng, rút ngắn chu kỳ thanh toán sẽ là xu hướng tiếp theo của thị trường chứng khoán toàn cầu, khi mới đây – Hoa Kỳ – nền kinh tế lớn nhất thế giới đã chính thức áp dụng chu kỳ thanh toán T+1, tại các thị trường phát triển hoạt động giao dịch trong ngày đã được triển khai từ lâu.
Nhóm phân tích đánh giá, từ năm 2020, cơ quan quản lý đã nỗ lực nâng cấp cơ sở hạ tầng, sửa đổi các quy định, quy trình để phát triển thị trường chứng khoán theo hướng chuẩn mực, thông lệ quốc tế.
Về quy định pháp lýBan hành Thông tư 120/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020, quy định cụ thể các khái niệm: giao dịch trong ngày, chứng khoán chờ phân phối… tạo tiền đề cho việc triển khai bán khống/giao dịch cổ phiếu trong ngày.
Ngày 29/08/2022, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSD) đã ban hành 02 Quyết định rút ngắn chu kỳ thanh toán từ T+3 xuống T+2 – sớm hơn một số Sở Giao dịch chứng khoán lớn trong khu vực như Nhật Bản, Thái Lan, Singapore…
Từ năm 2023, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tích cực trao đổi, lấy ý kiến các thành viên thị trường trong việc soạn thảo sửa đổi thông tư nhằm tháo gỡ nút thắt liên quan đến vấn đề “tiền cấp vốn” – hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi vào năm 2025;
Về việc nâng cấp cơ sở hạ tầng, Đổi mới công nghệ, trong thông báo tháng 6 năm 2024 của Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh đến việc cần phải nhanh chóng giải quyết các nút thắt trong quá trình nâng cấp và sẽ cập nhật cho thị trường về tình hình của hệ thống KRX. Mặt khác, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các thành viên thị trường cũng đang tích cực trao đổi thông tin để giải quyết các nút thắt liên quan đến “tiền cấp vốn”.
Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam và các đơn vị thành viên đã nắm bắt và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sẵn sàng triển khai mô hình đối tác bù trừ tập trung (CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở.
“Vì vậy, việc sớm đưa hệ thống giao dịch mới vào vận hành sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam đạt được nhiều mục tiêu trong thời gian tới, thanh khoản thị trường chứng khoán sẽ cải thiện đáng kể và các phiên giao dịch tỷ đô sẽ xuất hiện đều đặn trên thị trường”, nhóm phân tích BSC đánh giá.
Link nguồn: https://cafef.vn/neu-som-van-hanh-he-thong-krx-thanh-khoan-vai-ty-usd-moi-phien-se-xuat-hien-pho-bien-tren-thi-truong-chung-khoan-188240715160805434.chn
