Hiện nay, Việt Nam có trữ lượng quặng bô xít và đất hiếm lớn thứ hai thế giới. Theo số liệu của Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Việt Nam có trữ lượng quặng bô xít lớn thứ hai thế giới, khoảng 5,8 tỷ tấn, và trữ lượng đất hiếm lớn thứ hai thế giới, khoảng 22 triệu tấn.
Tháng 7/2023, Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã chính thức được phê duyệt. Theo đó, quy hoạch khai thác bauxit tối đa lên tới 118 triệu tấn nguyên liệu/năm.
Theo Quy hoạch Bauxite giai đoạn 2021 – 2030, cả nước có 19 dự án thăm dò (trữ lượng 1,709 triệu tấn quặng thô), trong đó Đắk Nông có 7 dự án. Về giai đoạn khai thác, sẽ mở rộng các mỏ Nhân Cơ, Tân Rai và đầu tư mới 8 – 10 mỏ.
Cùng với đó, theo Quyết định số 866/QĐ-TTg về “Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050” đã được phê duyệt, Việt Nam có kế hoạch khai thác khoảng 2 triệu tấn quặng đất hiếm thô/năm.
Sau khi phát đi những tín hiệu mới về kho báu lớn thứ hai thế giới, trong khi bô-xít vẫn im ắng, đất hiếm đang cho thấy sự quan tâm từ nhiều quốc gia lớn.
Trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 9 năm 2023, hai nước đã ký biên bản ghi nhớ về việc hỗ trợ xác định trữ lượng đất hiếm của Việt Nam. Ngoài ra, bà Emily Blanchard, Chuyên gia kinh tế trưởng của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, đã chia sẻ vào tháng 10 năm 2023 rằng Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam trong việc tổ chức đấu thầu trong lĩnh vực khai khoáng, bao gồm cả khai thác đất hiếm.
Vào tháng 11 năm 2023, Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc (CREG), một trong những công ty đất hiếm lớn nhất thế giới, hiện nắm giữ 37,6% hoạt động khai thác đất hiếm của Trung Quốc, đã bày tỏ mong muốn hợp tác trong lĩnh vực đất hiếm tại Việt Nam tại cuộc họp giữa Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp và Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc. Sau đó, vào tháng 4 năm 2024, Tập đoàn Trung Quốc này tiếp tục bày tỏ khoản đầu tư thứ hai vào đất hiếm tại Việt Nam.
Hay trong chuyến thăm Hàn Quốc của Thủ tướng Chính phủ từ ngày 30/6 đến 3/7/2024, lãnh đạo Tập đoàn Posco – một trong 5 doanh nghiệp lớn nhất Hàn Quốc với doanh thu năm 2023 đạt 59 tỷ USD, cũng bày tỏ sự quan tâm đến hoạt động chế biến đất hiếm tại Việt Nam.
Thực tế, Việt Nam chưa có công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm. . Tại cuộc họp đánh giá kết quả 6 tháng đầu năm của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) vào giữa tháng 7/2024, Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu – PGS, TS Hoàng Anh Sơn cho biết, mặc dù đã có nghiên cứu từ rất sớm nhưng phần lớn chỉ triển khai trong phòng thí nghiệm, chưa ứng dụng công nghệ vào thực tế. Việc chuyển giao công nghệ từ các nước có công nghệ chế biến sâu đất hiếm cũng gặp nhiều khó khăn do yêu cầu trình độ chuyên môn cao, các nước còn giữ bí mật, hạn chế chuyển giao.
Trong khi đó, Trung Quốc là nước dẫn đầu thế giới về công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm. Vào tháng 12 năm 2023, Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến vật liệu quan trọng này.
Hiện nay, Trung Quốc đã đặt ra nhiệm vụ cho ngành công nghiệp đất hiếm là thúc đẩy tích hợp sâu AI vào chế biến công nghiệp. Trong tương lai, “AI + đất hiếm” sẽ không chỉ là sự kết hợp của nhiều điểm, mà sẽ được tích hợp toàn diện vào mọi khía cạnh của ngành, từ thiết bị, sản phẩm, quy trình sản xuất đến quản lý và dịch vụ.
Mặc dù không có công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm, Việt Nam đang làm chủ công nghệ khai thác và chế biến bô-xít. Theo Viện Cơ khí, năm 2020, Việt Nam lần đầu tiên cơ bản làm chủ được công nghệ sản xuất alumin với lực lượng lao động trẻ, đồng thời thu hút được các nhà đầu tư để bước đầu hình thành ngành công nghiệp luyện alumin, nhôm, qua đó thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp chế tạo cơ khí, thiết bị và hóa chất phụ trợ.
Đặc biệt, công nghệ xử lý khô bùn đỏ là bước tiến quan trọng trong sản xuất alumina từ quặng bauxit. Trước đây, bùn đỏ (chất thải sau quá trình chế biến quặng bauxit) thường được thải ra dưới dạng lỏng, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường. Công nghệ xử lý khô giúp giảm thiểu tác động này bằng cách tách nước khỏi bùn, chuyển thành dạng khô để dễ quản lý và lưu trữ, giảm nguy cơ tràn đổ và ô nhiễm hóa chất vào nguồn nước.
Ngoài ra, công nghệ Bayer hiện đại được sử dụng trong quá trình chế biến bauxit thành alumina với hiệu suất cao và tiêu thụ ít năng lượng hơn. Các nhà máy alumina tại Việt Nam áp dụng phiên bản cải tiến của công nghệ này để tối ưu hóa việc sử dụng nguyên liệu.
Đáng chú ý, các nhà máy alumina tại Việt Nam đều sử dụng hệ thống giám sát tự động để giám sát và kiểm soát mọi hoạt động sản xuất và phát thải ô nhiễm. Các công nghệ này giúp đảm bảo quy trình sản xuất tuân thủ các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường nghiêm ngặt.
Link nguồn: https://cafef.vn/viet-nam-phat-tin-hieu-2-kho-tai-nguyen-lon-thu-2-the-gioi-mot-loai-im-ang-con-mot-loai-duoc-my-han-trung-quoc-dua-nhau-ngo-y-hop-tac-khai-thac-1882409101400277.chn
