Quy mô thị trường vắc xin của Việt Nam sẽ đạt 20.010 tỷ đồng vào năm 2023. Trong giai đoạn 2014-2023, doanh thu thị trường vắc xin sẽ tăng trưởng trung bình 3,1%/năm, được hỗ trợ bởi tăng trưởng thu nhập khả dụng và tăng trưởng dân số, theo ước tính của Công ty Chứng khoán Rồng Việt.
Trong 3 năm trở lại đây, doanh thu giảm do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 (năm 2021, 2022) làm hạn chế việc đi lại, tiêm chủng của người dân; giảm do thiếu nguồn cung (năm 2023).
Năm 2023, thực hiện Luật Ngân sách, các địa phương sẽ chủ động mua vắc-xin từ ngân sách địa phương. Tuy nhiên, do mới triển khai nên nhiều địa phương gặp khó khăn trong quá trình triển khai. Cũng trong giai đoạn 2014-2020, không tính giai đoạn 2021-2023 do các yếu tố ngắn hạn như đã nêu ở trên, tỷ lệ trẻ em không được tiêm (bất kỳ) vắc-xin nào đã giảm từ 45% năm 2014 xuống còn 20% vào năm 2023.
Ngược lại, chi tiêu bình quân đầu người cho vắc-xin đã tăng lên trong những năm qua, phần lớn là do thu nhập tăng, tăng từ khoảng 8 đô la một người vào năm 2014 lên hơn 11 đô la một người vào năm 2020.
Trong giai đoạn 2024-2030, VDSC dự báo thị trường vắc xin sẽ tiếp tục tăng trưởng với tốc độ trung bình 6,9%/năm, đạt 31.964 tỷ vào năm 2030. Chi tiêu bình quân đầu người cho vắc xin sẽ tiếp tục xu hướng tăng trước đó, đạt gần 12,5 USD/người vào năm 2030, tiệm cận mức trần lịch sử của các nước trong khu vực như Trung Quốc hay Nhật Bản.
Tiêu thụ vắc-xin bình quân đầu người trong giai đoạn tới chủ yếu sẽ được thúc đẩy bởi sự tăng trưởng liên tục của thu nhập khả dụng và sự quan tâm liên tục của người dân đối với sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.
Thị trường vắc-xin Việt Nam chứng kiến sự tham gia mạnh mẽ của các đơn vị tư nhân trong 5-7 năm trở lại đây. Các đơn vị tư nhân này đã khắc phục được những hạn chế của các cơ sở y tế công có chức năng tiêm chủng (trạm y tế phường/xã, bệnh viện, trung tâm tiêm chủng công lập, v.v.) như tình trạng quá tải, xếp hàng dài, dịch vụ kém và tình trạng thiếu vắc-xin cục bộ (do cơ chế đấu thầu mua sắm vắc-xin với nhiều thủ tục hành chính).
Ngoài ra, các đơn vị tư nhân cũng có thể đáp ứng nhu cầu tiêm chủng bổ sung để phòng ngừa các bệnh ngoài chương trình TCMR và vắc-xin cho người lớn (như HPV, cúm mùa, v.v.).
Hiện nay, trên thị trường có 3 chuỗi tiêm chủng tư nhân lớn cung cấp dịch vụ tiêm chủng, gồm: VNVC, Long Châu và Nhi Đồng 315.
Tính đến ngày 17/09/2024, VNVC là chuỗi tiêm chủng có nhiều cơ sở nhất tại Việt Nam với 194 trung tâm tiêm chủng tại 55/63 tỉnh thành trên cả ba miền. Các trung tâm tiêm chủng của VNVC thường nằm tại các trung tâm thương mại, chung cư, nơi có diện tích sàn lớn, đông dân cư hoặc đông khách tham quan. Theo ước tính của VDSC, doanh thu năm 2023 của VNVC sẽ đạt 9.177 tỷ đồng, chiếm khoảng 46% thị phần tiêm chủng của Việt Nam.
Chuỗi tiêm chủng Long Châu thuộc Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu (công ty con của FPT Retail – mã chứng khoán: FRT) hiện là chuỗi tiêm chủng mở cửa nhanh nhất. Long Châu bắt đầu mở trung tâm tiêm chủng đầu tiên vào tháng 7/2023 với 2 trung tâm tiêm chủng đầu tiên. Đến ngày 17/9/2024, Long Châu đã có 110 trung tâm. Trung bình mỗi tháng Long Châu mở khoảng 8 trung tâm mới; trong khi VNVC mất 87 tháng để đạt 194, tương đương với tốc độ mở khoảng 2 trung tâm tiêm chủng mới mỗi tháng.
Long Châu khai thác lợi thế của hơn 1.700 nhà thuốc bán lẻ cùng tên hiện hữu về: độ nhận diện thương hiệu phổ biến, lượng khách hàng hơn 16 triệu khách hàng (số liệu cuối năm 2023), cũng như tiện ích đồng bộ sẵn có.
Khoảng 80% các trung tâm tiêm chủng Long Châu theo mô hình shop-in-shop, với các trung tâm tiêm chủng nằm trong các chuỗi bán lẻ dược phẩm và 12% theo mô hình side-by-side, với các trung tâm tiêm chủng nằm cạnh các chuỗi bán lẻ dược phẩm. Chỉ có khoảng 8% TTTC nằm ở các địa điểm độc lập.
Phương pháp này giúp Long Châu tăng nhận diện thương hiệu cũng như tiết kiệm chi phí vận hành. Long Châu cũng nhận được sự hỗ trợ trực tiếp từ các nhà cung cấp vắc-xin trong và ngoài nước. Long Châu còn có lợi thế ứng dụng công nghệ vào hoạt động bán lẻ với nền tảng từ công ty liên kết là Tập đoàn FPT – một trong những doanh nghiệp công nghệ hàng đầu tại Việt Nam.
Ngoài ra, Long Châu còn triển khai chiến lược giá cạnh tranh để tăng lượng khách hàng. Theo khảo sát, giá vắc xin tại Long Châu hiện thấp hơn giá tại VNVC và Nhi Đồng 315 từ 2%-7%.
Long Châu đặt mục tiêu mở rộng lên 150 điểm tiêm chủng trong giai đoạn 2025-2026. Hiện FRT cho biết doanh thu thực tế của một điểm tiêm chủng là khoảng 2,5 tỷ/tháng và doanh thu tiêm chủng thực tế là khoảng 1,5 tỷ/tháng. VDSC ước tính doanh thu của chuỗi tiêm chủng này vào năm 2024 sẽ vào khoảng 1.400 tỷ, tương ứng với thị phần khoảng 6%.
FPT Retail có kế hoạch tăng vốn, cụ thể chào bán tối đa 10% vốn chủ sở hữu của Long Châu thông qua chào bán riêng lẻ để mở rộng hoạt động, đầu tư vào cơ sở mới, phát triển các mảng kinh doanh tiềm năng như phòng khám, kho dược phẩm và thúc đẩy chuỗi TTTC. Mặt khác, FPT Retail cũng được hưởng lãi suất vay ưu đãi, chỉ khoảng 4%-5% đối với các khoản vay ngắn hạn (công ty không có khoản vay dài hạn), đây cũng là một lợi thế cho kế hoạch mở rộng nhanh chóng hệ thống cơ sở tiêm chủng.
“VNVC có những lợi thế nhất định, sẽ tiếp tục duy trì lợi thế và giữ vững vị trí số 1 trong chuỗi tiêm chủng, trong khi Long Châu đang dần trở thành đối thủ đáng gờm của VNVC”, VDSC nhấn mạnh.
Link nguồn: https://vneconomy.vn/mieng-banh-32-000-ty-doanh-thu-vac-xin-va-cuoc-canh-tranh-giua-long-chau-voi-vnvc.htm
