Không sử dụng tiền mặt có dễ gây bội chi?
Dịch Covid-19 bùng phát đã vô tình thúc đẩy làn sóng thanh toán điện tử và chi tiêu “không chạm”, bao trùm rộng khắp đời sống thường ngày, từ trung tâm thương mại, cửa hàng, quán ăn, nhà hàng cho đến các quán ăn, quán ăn. Các cửa hàng tạp hóa và một số tiểu thương ở chợ truyền thống…
Giờ đây, người dùng có thể sử dụng thẻ tín dụng/thẻ ghi nợ, kết hợp với chuyển khoản ngân hàng, quét mã QR, ví điện tử… để thanh toán nhanh chóng, an toàn cho hầu hết các giao dịch trong ngày mà không cần phải thanh toán. Mang theo tiền mặt.
Kết hợp với công nghệ eKYC, một số cửa hàng còn áp dụng phương thức thanh toán qua nhận diện khuôn mặt, đồng thời còn được hỗ trợ vay tín dụng nhanh chóng mà không cần phải chứng minh rườm rà.
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đến cuối năm 2023, số lượng tài khoản thanh toán cá nhân là hơn 182,88 triệu tài khoản, tăng 21,8% so với cùng kỳ năm 2022. Tháng 1/2024 so với cùng kỳ năm 2023, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 63,3% về số lượng và 41,45% về giá trị; qua kênh Internet tăng 57,85% về số lượng và 32,43% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng 68,54% về số lượng và 41,12% về giá trị; qua phương thức QR code tăng 892,95% về số lượng và 1.062,01% về giá trị; qua POS tăng 16,87% về số lượng và 13,65% về giá trị; qua ATM giảm 15,14% về số lượng và giảm 18,76% về giá trị. Số liệu trên cho thấy xu hướng chuyển dịch từ thanh toán tiền mặt sang thanh toán không dùng tiền mặt.
Tuy nhiên, ẩn đằng sau sự tiện lợi và tốc độ là những xu hướng tâm lý ảnh hưởng tới thói quen chi tiêu.
Khi sử dụng thẻ hay ví điện tử, người tiêu dùng sẽ không trực tiếp cảm nhận được lượng tiền chảy từ ví mình sang ví người khác. Đặc biệt khi việc thanh toán ngày càng trở nên đơn giản hơn, bạn chỉ cần vuốt trên màn hình điện thoại, nhập mã pin hoặc để điện thoại xác nhận khuôn mặt của bạn. Điều này khiến nhận thức về giá trị của đồng tiền dần trở nên “mờ nhạt”.
Một nghiên cứu của Đại học MIT cho thấy người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu nhiều hơn 12%-18% khi sử dụng thẻ tín dụng so với tiền mặt.
Điểm yếu của thanh toán trực tuyến sẽ càng “nghiêm trọng” hơn khi kết hợp với thẻ tín dụng. Dễ dàng “chốt sale” nếu không có kế hoạch mua sắm và ngân sách phù hợp là con đường dẫn đến nợ nần. Chi tiêu trước, trả tiền sau tạo cảm giác ban đầu “dễ dàng” nhưng về lâu dài sẽ dẫn đến gánh nặng tài chính lớn.
Theo các giáo sư kinh tế Drazen Prelec và Duncan Simester: “Trừ khi bạn trả hết nợ thẻ tín dụng ngay lập tức, bạn sẽ không cảm nhận được tác dụng của nó trong ít nhất một tháng.”
Làm sao để tránh bẫy tâm lý “vuốt trước, nghĩ sau”?
Có rất nhiều “cám dỗ”, nhưng chúng ta không thể một mình chống lại xu hướng “không dùng tiền mặt” ngày càng gia tăng. Vậy làm thế nào để chúng ta có thể tận dụng lợi ích của xu hướng này đồng thời tránh được những “bẫy thu nhập” như đã đề cập ở trên.
1/ Lập kế hoạch chi tiêu rõ ràng mỗi tháng
– Sử dụng các ứng dụng quản lý tài chính hoặc file Excel để theo dõi và xác định rõ ràng các khoản thu, chi mỗi tháng.
– Chia chi phí thành các khoản nhỏ (ăn uống, đi lại, giải trí,…) và phân bổ ngân sách hợp lý cho từng khoản. Bạn có thể sử dụng Ví điện tử, ngân hàng hỗ trợ chia số tiền chi tiêu hoặc lập theo từng sổ tiết kiệm để dễ quản lý.
– Chủ động đặt lịch thanh toán tự động các chi phí cố định (Tiền thuê nhà, điện nước, internet,…).
2/ Không sử dụng tài khoản “chung”
Nếu bạn là người đam mê mua sắm, hãy mở một tài khoản ngân hàng riêng cho mục đích thanh toán trực tuyến và chuyển vào đây số tiền mà bạn “cho phép” mình chi tiêu mỗi tháng.
Hoặc nếu bạn có thời gian và muốn tận dụng ưu đãi hoàn tiền của Thẻ Tín dụng, hãy chủ động thanh toán hoặc “khóa” số tiền mới được quẹt để đảm bảo không chi tiêu quá mức.
3/ Cẩn thận với “bẫy thanh toán”
Ngoài việc lập kế hoạch và theo dõi ngân sách hợp lý, chúng ta cũng nên cẩn thận với những trò “lừa đảo” trực tuyến:
– Nghiên cứu kỹ thông tin trước khi thanh toán, đặc biệt là các chương trình khuyến mãi, giảm giá.
– Tránh truy cập các trang web không đáng tin cậy, nhấp vào các liên kết lạ hoặc tải xuống các ứng dụng chưa được xác minh.
– Sử dụng mật khẩu mạnh và bảo mật thông tin tài khoản cẩn thận.
– Tránh liên kết thẻ tín dụng và để quá nhiều tiền trong tài khoản thanh toán, đề phòng trường hợp kẻ trộm truy cập chiếm đoạt.
Kết luận
Thanh toán không dùng tiền mặt an toàn và hiệu quả là hoàn toàn có thể nếu chúng ta áp dụng những mẹo trên.
Hãy luôn cẩn thận và cảnh giác để bảo vệ tài chính cá nhân và tận hưởng những lợi ích mà thanh toán trực tuyến mang lại.
Link nguồn: https://cafef.vn/hien-tuong-tam-ly-an-sau-thoi-quen-khong-dung-tien-mat-lam-hung-huc-ca-thang-cung-khong-du-dong-nao-quet-mon-the-va-no-tin-dung-ben-vung-188240413070005149.chn
