Theo Asia Tech Review, tuyên bố rời khỏi thị trường Việt Nam của Gojek đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên cạnh tranh giữa Grab và Gojek.
Câu chuyện về sự thất bại của Gojek tại Việt Nam dường như đã được dự đoán trước. Bản thân Gojek cũng biết điều đó, nhưng tại sao công ty vẫn đưa ra quyết định khó hiểu là gia nhập thị trường cách đây 4 năm?
Việt Nam – hồi kết cho Gojek
Trên thực tế, Việt Nam ban đầu là lựa chọn hợp lý để mở rộng ở Đông Nam Á. Với dân số 100 triệu người, một nửa trong số đó dưới 30 tuổi, đây đã trở thành thị trường mở rộng đầu tiên của Gojek vào những ngày tháng sôi động của tháng 8 năm 2018. Công ty Indonesia này đang tìm cách lấp đầy khoảng trống do Uber rời khỏi khu vực, một phần là để trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư.
Việt Nam là bước đầu tiên trong quá trình mở rộng sẽ bao gồm Singapore, Thái Lan và Philippines. Trong số các thị trường đó, chỉ còn lại Singapore. Gojek khó có thể rời khỏi Singapore, xét đến lợi nhuận và sự tham gia của nền tảng. Nhưng bạn không bao giờ biết trước được.
Trên thực tế, sự mở rộng của Gojek đã bị cản trở rất nhiều.
Vào tháng 7 năm 2021, AirAsia đã mua lại GET, doanh nghiệp của Gojek tại Thái Lan, với mức giá ưu đãi 50 triệu đô la. Tại Philippines, Gojek không thể ra mắt dịch vụ gọi xe do không xin được giấy phép.
Coins.ph, một công ty khởi nghiệp công nghệ tài chính mà Gojek mua lại tại Philippines với giá gần 100 triệu đô la vào năm 2019, chưa bao giờ tích hợp vào hoạt động của mình. Sản phẩm của công ty này bị đình trệ và chỉ hai năm sau đã được bán cho một công ty do cựu giám đốc tài chính của Binance điều hành.
Việt Nam là cái tên tiếp theo trong danh sách tồi tệ đó.
Ban đầu, số liệu về thị phần cho thấy Gojek đang thách thức nghiêm trọng Grab, nhưng kết quả lại không như mong đợi.
Các ước tính khác nhau, nhưng Gojek Vietnam (trước đây gọi là GoViet) được trích dẫn rộng rãi là công ty thứ tư trên thị trường với thị phần một chữ số. Công ty này theo sau Grab và những công ty mới gia nhập Xanh SM và Be Group. Bản thân GoTo (công ty mẹ) cho biết Việt Nam, nơi công ty cung cấp dịch vụ gọi xe, giao đồ ăn và giao hàng, chiếm chưa đến 1% tổng số giao dịch của công ty.
GoTo không phải là công ty quốc tế duy nhất gặp khó khăn tại Việt Nam: Grab đã ngừng dịch vụ ví điện tử của mình cách đây vài tháng sau khi không đạt được sự chú ý đáng kể, và Baemin, một công ty giao hàng của Hàn Quốc thuộc sở hữu của công ty mẹ của Foodpanda là Delivery Hero, đã rời khỏi Việt Nam vào năm ngoái sau bốn năm không đạt được nhiều tiến triển.
Mục đích thực sự của Gojek
Mọi thứ đã rất khác vào năm 2018. Gojek đang trong cuộc chiến huy động vốn với Grab, và mục tiêu của công ty là chuyển từ việc thống trị Indonesia – nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á và là quốc gia đông dân thứ tư thế giới – sang mở rộng ra nước ngoài, lấp đầy khoảng trống mà Uber để lại.
Việt Nam là một cách tốt để trêu chọc chú gấu Grab. Việc tăng cường khuyến mãi và giảm giá để tăng thị phần sẽ buộc Grab phải đưa ra những nhượng bộ tài chính tương tự, đồng thời cũng làm nổi bật hình ảnh thương hiệu của riêng mình.
Grab đơn giản là không có thị phần ở Thái Lan hoặc không hiện diện ở Philippines, vì vậy Việt Nam đã trở thành mục tiêu buộc Grab phải tập trung nhiều hơn vào các thị trường bên ngoài Indonesia, nơi Gojek thống trị và CEO của Grab là Anthony Tan rất muốn nắm bắt.
Tan quá ám ảnh với việc giành vị trí hàng đầu ở Indonesia đến nỗi ông gọi đó là Dự án Jericho, được đặt theo tên của câu chuyện trong Kinh thánh. Nói cách khác, Gojek cần gây áp lực lên Grab ở thị trường nước ngoài như một cách để giảm bớt áp lực cho thành trì của mình.
Về mặt đầu tư, có vẻ như đã có kết quả. Lời hứa mở rộng khu vực đã giúp Gojek trở thành kỳ lân vào năm 2016 và sau đó huy động được 2 tỷ đô la với mức định giá 9,5 tỷ đô la vào năm 2019. Công ty thậm chí còn có vốn để ra mắt toàn bộ một nhánh đầu tư.
Vào thời điểm đó, các giám đốc điều hành của Gojek tin rằng việc mở rộng sang các thị trường mà Grab đã thống trị, với lợi thế là người đi đầu, vẫn đáng giá nếu điều đó giúp định vị Gojek như một công ty đa thị trường và thu hút thêm đầu tư, thay vì chỉ giới hạn ở một thị trường duy nhất.
Vì vậy, trong khi nhân viên Gojek, và thậm chí cả Grab, còn nghi ngờ rằng Gojek có thể thiết lập sự hiện diện lớn ở nước ngoài, ngay cả ở Việt Nam, thì công ty vẫn đang theo đuổi các mục tiêu mở rộng của mình vì những mục đích quan trọng hơn.
Tuy nhiên, quay trở lại thời điểm hiện tại, tình hình đã rất khác.
Là một công ty đại chúng, Gojek đã loại bỏ các thành phần cồng kềnh của mình giống như một con tàu vũ trụ loại bỏ những tên lửa nặng nề của mình sau khi hoàn thành nhiệm vụ thoát khỏi bầu khí quyển và bay vào vũ trụ.
Tokopedia, đơn vị thương mại điện tử trì trệ và thua lỗ của công ty, cũng đã được bán cho TikTok vào cuối năm ngoái trong một thỏa thuận trị giá hàng tỷ đô la. Kể từ đó, GoTo đã ở chế độ cắt giảm chi phí để tìm kiếm con đường dẫn đến lợi nhuận.
Đối thủ cũ của công ty, Grab, cũng đang đi theo con đường tương tự. Trong khi cả hai đều đang ăn mừng sự tăng trưởng, lợi nhuận vẫn còn khó nắm bắt đối với GoTo.
Thách thức chính của Gojek hiện nay là làm sao đảo ngược đà giảm giá cổ phiếu, thay vì cạnh tranh với Grab, vốn cũng đang gặp khó khăn trên thị trường đại chúng.
Chắc chắn là vẫn còn những cuộc thảo luận về một thỏa thuận sáp nhập tiềm năng—và ý tưởng Uber quay trở lại Đông Nam Á không phải là không thể vì công ty đã có lãi và vẫn sở hữu một phần Grab.
Trò chơi kỳ lạ giữa hai bên đã kết thúc, với việc Gojek rời khỏi Việt Nam. Điều gì sẽ xảy ra trong kỷ nguyên mới này, chỉ có thời gian mới trả lời được.
Link nguồn: https://cafef.vn/viet-nam-nhu-co-may-nghien-dich-vu-goi-xe-cong-nghe-gojek-biet-vay-sao-con-lao-vao-nhu-thieu-than-188240906001638234.chn
