Trao đổi về tính cấp thiết của phát triển bền vững tại Hội nghị thượng đỉnh Sáng tạo xanh mới đây, bà Phạm Thị Ngọc Thủy – chuyên gia cao cấp về phát triển khu vực tư nhân, Trưởng phòng Nghiên cứu và Phát triển kinh tế tư nhân (Vụ IV) cho biết, Việt Nam đã chuyển đổi nhà nước. Nếu trước đây, mô hình xanh là một lựa chọn thì ngày nay nó là điều kiện bắt buộc, cần thiết và đủ trong cạnh tranh toàn cầu.
Theo bà Thủy, các dự luật của châu Âu như Đạo luật Cơ chế điều chỉnh biên giới các-bon (viết tắt là CBAM). CBAM thay đổi rất nhanh, áp dụng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam về kiểm soát khí thải. Nhóm đầu tiên bị ảnh hưởng là các ngành như thép, xi măng, nhôm. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam đang “đau đầu” tìm cách ứng phó.
Trong các ngành khác như gỗ, cà phê, doanh nghiệp Việt Nam cũng “không ngủ ngon” vì lo ngại về quy định chống phá rừng của châu Âu.
Dự luật Cạnh tranh Sạch của Hoa Kỳ sẽ tác động đến hơn 10 ngành công nghiệp của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Anh… cũng đang có dự luật về chuyển đổi xanh, gây áp lực buộc các nhà cung cấp Việt Nam phải chuyển đổi nếu không sẽ bị loại khỏi cuộc chơi.
Một thực tế đáng lo ngại hơn là có nhiều nguồn vốn xanh “dừng lại ở biên giới” của Việt Nam. “Dừng lại ở biên giới” là do mức độ sẵn sàng của Việt Nam chưa cao, mặc dù chúng ta có nhiều cơ hội. 64% doanh nghiệp Việt Nam chưa có sự chuẩn bị, theo khảo sát về Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Việt Nam trong giảm phát thải và chuyển đổi xanh.
Ở góc độ doanh nghiệp, bà Trần Phương Ngọc Thảo – Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Trưởng ban ESG, Công ty Vàng bạc đá quý Phú Nhuận, nhấn mạnh, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số hiện được kết hợp thành một “chuyển đổi kép”. Đây cũng là một “chuyển đổi khó”, bởi chuyển đổi xanh đòi hỏi tinh thần đổi mới sáng tạo, không chỉ duy trì tốc độ đổi mới sáng tạo trong những năm gần đây mà còn phải tăng tốc hơn nữa, tạo ra những đột phá, giải quyết các vấn đề hiện đại và phát triển bền vững.
Ông Nguyễn Bảo Trung, Tổng giám đốc AP Saigon Petro, chia sẻ về hành trình xanh hóa doanh nghiệp của mình bắt đầu từ 5 năm trước, thông qua việc ứng dụng công nghệ để giảm 95% giấy tờ, đến quản lý rác thải và sử dụng điện xanh. Ông nhấn mạnh: “Xanh phải được lồng ghép vào mọi hoạt động”. Minh chứng là máy thay dầu tự động 3R mới ra mắt, giúp giảm chi phí, rác thải nhựa và thu gom dầu đã qua sử dụng theo đúng quy định, giải quyết bài toán 100 triệu lít dầu thải ra môi trường mỗi năm.
Ông Trần Duy Thành, Giám đốc Kinh doanh Điều hòa không khí, Samsung Electronics, cho biết chuyển đổi xanh không phải là một khái niệm mơ hồ mà là hành động thiết thực diễn ra hằng ngày. Từ năm 1992, Samsung đã cam kết giảm phát thải. Đến nay, tất cả các ngành kinh doanh của Samsung đều có KPI về chiến lược xanh. Ví dụ, trong giai đoạn 2022-2030, mảng kinh doanh điện thoại di động sẽ phải giảm phát thải, sử dụng vật liệu bền vững và nâng cao công nghệ. Mảng kinh doanh điều hòa không khí sẽ giảm phát thải carbon, sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, tăng cường trí tuệ nhân tạo (AI) và sử dụng vật liệu bền vững.
Mặc dù khó khăn, ông Thành cho rằng chuyển đổi xanh “được” nhiều hơn “mất”. Tại Samsung, hành trình chuyển đổi xanh giúp đơn vị nâng cao lợi thế cạnh tranh, tạo nên một công ty bền vững. Về “mất”, chi phí chuyển đổi xanh rất, rất tốn kém. Đồng tình với ông Trung, lãnh đạo Samsung cho rằng thị trường rất khốc liệt, cạnh tranh về giá nên việc triển khai chuyển đổi xanh rất khó khăn khi phải dành ra một khoản ngân sách nhất định. “Chuyển đổi xanh không nên quá quan trọng với doanh thu ngắn hạn, vì đó là khoản đầu tư cho tương lai lâu dài. Cần phải có tầm nhìn dài hạn hơn”, ông lý giải.
Một đại diện khác trong ngành công nghệ, ông Richard Liu – Giám đốc Marketing và Phát triển hệ sinh thái đối tác của Huawei, cũng nêu lên khái niệm chuyển đổi xanh thông qua các hành động thiết thực. Trong quá trình hoạt động, đơn vị tuân thủ tinh thần tiết kiệm năng lượng, nâng cao công nghệ và số hóa. Tất cả các sản phẩm phải hướng đến mục tiêu tiết kiệm và chuyển đổi xanh từ chính người dùng, không chỉ trong phạm vi công ty.
Kết quả nói ra thì toàn là “màu hồng”, nhưng hành trình để đạt được chúng phải trải qua vô vàn chông gai, ngã rẽ. Thách thức lớn nhất đối với các đơn vị là thiếu nguồn lực tài chính, thiếu nhân sự chuyên trách trong lĩnh vực giảm phát thải – chuyển đổi xanh, bên cạnh đó là sự thiếu sẵn sàng về các giải pháp công nghệ…
Yêu cầu cấp thiết, vậy doanh nghiệp Việt Nam cần vạch ra lộ trình như thế nào để tìm lối tắt chuyển đổi xanh, giảm thiểu rủi ro? Bà Phạm Thị Ngọc Thủy cho rằng, trước hết là phải cập nhật thông tin, nâng cao nhận thức. Bỏ qua một số kỳ vọng về “bánh mì và bơ” (lợi nhuận, doanh thu) để có thể khởi động các sáng kiến về môi trường. Nếu khởi động sớm, doanh nghiệp Việt Nam sẽ có lợi thế là người đi đầu. “Chúng ta càng chờ đợi, cơ hội cho lợi thế này sẽ càng trôi qua”, bà lưu ý.
Với nhiều năm kinh nghiệm thực tế, ông Richard Liu cho biết hiện nay có sự khác biệt về tiêu chuẩn giữa các thị trường. Việt Nam hiện chưa có tiêu chuẩn rõ ràng về phát triển xanh và phát triển bền vững. Tiêu chuẩn này cần được áp dụng trong hầu hết các hoạt động sản xuất, kinh doanh có liên quan. Ngay cả các sản phẩm công nghệ cũng cần có tiêu chuẩn về hàm lượng xanh và bền vững để doanh nghiệp có khuôn khổ tuân thủ.
Link nguồn: https://vneconomy.vn/doanh-nghiep-viet-nam-nguy-co-loai-khoi-cuoc-choi-tai-my-neu-khong-dap-ung-tieu-chuan-xanh.htm
