Thị trường bán lẻ dược phẩm Việt Nam được đánh giá là thị trường tiềm năng khi các chuỗi nhà thuốc đang cạnh tranh giành thị phần từng ngày. Với sự phân mảnh cao, đây cũng là cơ hội để các ông lớn bán lẻ “nhảy vào” và chiếm lĩnh thị trường. Nhiều tên tuổi lớn có tiềm lực tài chính mạnh đã đẩy nhanh việc mở rộng hệ thống với hàng trăm, thậm chí hàng nghìn cửa hàng trên toàn quốc như Pharmacity, Trung Sơn Pharma, An Khang (Thế giới di động) hay Long Châu (FPT Retail).
An Khang “hết điện” trước sự “bành trướng” nhanh chóng của các đối thủ cạnh tranh
Thế giới di động (MWG) đã gia nhập thị trường bán lẻ dược phẩm vào đầu năm 2018 với khoản đầu tư vào Chuỗi nhà thuốc An Khang. Đây được kỳ vọng sẽ trở thành “mảnh ghép” giúp khai thác thị trường dược phẩm tiềm năng. Tuy nhiên, phải đến đầu năm 2022, nhà bán lẻ điện thoại và đồ điện tử lớn nhất nước này mới bắt đầu tập trung vào lĩnh vực dược phẩm, mở 340 điểm bán mới chỉ trong nửa năm.
Vào thời điểm đó, ban lãnh đạo Thế Giới Di Động tỏ ra tự tin vào tiềm năng mở rộng của chuỗi nhà thuốc này, thể hiện qua việc công bố mục tiêu có 800 cửa hàng vào cuối năm 2022 và tăng lên 2.000 cửa hàng vào cuối năm 2023.
Tuy nhiên, tình hình nhanh chóng thay đổi khi vào tháng 10/2022, MWG bất ngờ tuyên bố dừng mở rộng vì thị trường “quá biến động và khó khăn”. Khi đó, MWG có 529 nhà thuốc An Khang. Không chỉ dừng mở thêm cửa hàng mới, Thế Giới Di Động thậm chí còn đóng cửa hàng chục cửa hàng trong giai đoạn cuối năm 2022 để quay về con số 500 nhà thuốc.
Năm 2023, MWG sẽ mở thêm nhiều cửa hàng nữa, nhưng với tốc độ chậm hơn đáng kể. Trong 9 tháng đầu năm 2023, số lượng cửa hàng An Khang tăng nhẹ từ 500 lên 540 cửa hàng, sau đó đóng cửa vào những tháng cuối năm còn 527 cửa hàng. Tính đến ngày 30 tháng 6 năm 2024, số lượng nhà thuốc An Khang giảm xuống còn 481, tương ứng với việc đóng cửa gần 50 cửa hàng trong nửa đầu năm.
Không dừng lại ở đó, ông Đoàn Văn Hiểu Em, Thành viên Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc An Khang Pharma tiết lộ, đến cuối năm 2024, số lượng nhà thuốc An Khang sẽ giảm xuống còn khoảng 300 cửa hàng. Nếu theo kế hoạch, Khoảng 200 nhà thuốc An Khang sẽ phải đóng cửa trong 6 tháng cuối năm nay.
Nhìn vào các đối thủ cạnh tranh trực tiếp của An Khang: Long Châu của FPT Retail (FRT)Chuỗi nhà thuốc này vẫn duy trì chiến lược mở rộng trong suốt giai đoạn 2022-2023 bằng cách liên tục mở rộng quy mô với tốc độ nhanh. Năm 2022, Long Châu mở mới 537 cửa hàng trong khi năm 2023 con số này tăng lên 560 cửa hàng.
Đáng chú ý, số lượng cửa hàng Long Châu đến giữa năm 2024 đạt 1.706, tăng 209 cửa hàng chỉ sau 6 tháng bất chấp sự thu hẹp của các đối thủ cạnh tranh. FRT cũng đặt mục tiêu đạt 1.900 nhà thuốc vào cuối năm 2024.
“Đi theo đà phát triển”, FPT Long Châu cũng đã dấn thân vào lĩnh vực tiêm chủng. Chỉ sau hơn 1 năm đi vào hoạt động, Hệ thống Tiêm chủng Long Châu đã có 100 trung tâm. Dự kiến đến cuối năm 2024, Công ty sẽ đạt 130 trung tâm, vượt mục tiêu ban đầu trình Đại hội đồng cổ đông thường niên là 30 trung tâm. Lĩnh vực tiêm chủng dự kiến sẽ tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống trên toàn quốc, góp phần vào mục tiêu xây dựng hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn diện cho khách hàng với dịch vụ y tế an toàn, hiệu quả.
Long Châu đã “mang tiền về với mẹ” trong khi An Khang vẫn loay hoay tìm điểm hòa vốn.
Cùng với sự tăng trưởng về quy mô, doanh thu của chuỗi nhà thuốc Long Châu cũng “leo” lên ấn tượng, trở thành động lực và trụ cột chính của FPT Retail.
Nếu như năm 2022, doanh thu từ Long Châu chỉ chiếm khoảng 32% tổng doanh thu của FPT Retail thì năm 2023 đã chiếm một nửa trong tổng doanh thu 31.850 tỷ đồng. Nửa đầu năm 2024, chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 67% so với 6 tháng đầu năm 2023, đạt 11.521 tỷ đồng và chiếm 63% tổng doanh thu của FRT. Như vậy, trung bình mỗi nhà thuốc này đạt gần 1,2 tỷ đồng/cửa hàng/tháng trong nửa đầu năm.
Ngay cả Long Châu cũng đang “gánh” lợi nhuận cho FPT Retail khi nửa đầu năm, trong khi FPT shop báo lỗ 113 tỷ đồng thì Long Châu lại mang về hơn 270 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, giúp toàn hệ thống ghi nhận mức lãi hơn 160 tỷ đồng. Trước đó, chuỗi nhà thuốc này đã bắt đầu có lãi cho FRT từ năm 2021, “chốt” sớm hơn 2 năm so với kế hoạch ban đầu là có lãi vào năm 2023. Trong giai đoạn 2022-2023, Long Châu tiếp tục “mang tiền về mẹ” với mức lợi nhuận tăng gấp nhiều lần.
Có thể thấy mô hình hoạt động của An Khang có nhiều điểm tương đồng với chuỗi Long Châu nhưng chưa đạt được kết quả như mong đợi. Sau khoảng 6 năm hoạt động, chuỗi An Khang vẫn đang cho thấy sự “loay hoay” trong việc tìm kiếm lợi nhuận. Trong giai đoạn 2022-2023, chuỗi An Khang lỗ hơn 300 tỷ đồng mỗi năm. Trong nửa đầu năm 2024, An Khang lỗ 172 tỷ đồng, nâng tổng số lỗ lũy kế đến hết tháng 6/2024 lên gần 834 tỷ đồng.
Đối với các nhà thuốc An Khang đang hoạt động, doanh thu hiện đã đạt trên 500 triệu đồng/cửa hàng/tháng – tốt hơn con số 450 triệu đồng vào cuối năm 2023. Tuy nhiên, điểm hòa vốn của chuỗi nhà thuốc là doanh thu trên 550 triệu đồng/cửa hàng/tháng.
Trong kế hoạch kinh doanh năm 2024, MWG không còn nhắc đến từ “lợi nhuận” khi nói về mục tiêu của An Khang. Thay vào đó, chuỗi nhà thuốc này đang hướng đến mục tiêu tăng trưởng doanh thu hai chữ số, gia tăng thị phần và đạt điểm hòa vốn vào ngày 31 tháng 12 năm 2024.
SSI dự báo chuỗi nhà thuốc An Khang sẽ lỗ lần lượt 339 tỷ đồng và 243 tỷ đồng trong giai đoạn 2024-2025.
An Khang lùi một bước để tiến hai bước?
Một số trở ngại hiện tại bao gồm vị trí của An Khang không phải là “đắc địa”, tập trung vào khu dân cư nên có thể kém hấp dẫn đối với khách hàng ở xa. Ngoài ra, cách bố trí cửa hàng chưa thực sự tiện lợi. Ngược lại, đối thủ Long Châu lại lựa chọn vị trí chiến lược ở khu vực trung tâm, gần bệnh viện và khu mua sắm. Chuỗi này cũng có cách bố trí hiện đại, thoáng mát, dễ tìm sản phẩm trong khi An Khang có thể nhỏ hơn và chật chội hơn.
Ngoài ra, do An Khang không tập trung nhiều vào thuốc kê đơn cho bệnh mạn tính như Long Châu nên An Khang khó có thể chiếm lĩnh thị phần ở kênh nhà thuốc bệnh viện.
Có thể thấy, việc tạm dừng mở mới cửa hàng An Khang nằm trong chiến lược “dọn dẹp” các mảng kinh doanh không hiệu quả của Thế Giới Di Động, chấm dứt những thử nghiệm không đủ tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.
Theo đại diện Thế giới di động, hai mục tiêu chính mà An Khang phấn đấu đạt được là đảm bảo đủ thuốc cho khách hàng và trình độ của dược sĩ. Về định hướng, đầu tiên là giảm số lượng cửa hàng để hoạt động với chi phí thấp nhất, sau đó hoàn thiện mô hình kinh doanh để đạt kết quả hòa vốn rồi đẩy nhanh mở rộng sau.
Hội đồng quản trị Thế giới di động xác định mô hình kinh doanh của An Khang là chuỗi nhà thuốc tại các vị trí thuận tiện, dễ tiếp cận, diện tích nhỏ gọn khoảng 30-40 m2 nhưng vẫn đảm bảo yếu tố trưng bày và đủ thuốc để phục vụ hầu hết nhu cầu của khách hàng. Ước tính thuốc sẽ chiếm khoảng 65-70% danh mục sản phẩm kinh doanh.
Ngoài ra, ban quản lý công ty kỳ vọng chuỗi nhà thuốc sẽ đạt mức tăng trưởng doanh thu hai chữ số, tăng thị phần và đạt điểm hòa vốn trước cuối năm nay.
Động thái tái cấu trúc An Khang mà MWG áp dụng cũng tương tự như chuỗi Bách Hóa Xanh và cho thấy thành công bước đầu của chuỗi siêu thị này. Thế Giới Di Động đã áp dụng công thức đóng các địa điểm không hiệu quả, tìm điểm hòa vốn, có lãi rồi lại đẩy mạnh mở rộng.
Nhận ra khó khăn và chấp nhận thay đổi không phải là điều dễ dàng, nhưng hy vọng sẽ mang lại nhiều kết quả tích cực hơn. “Đường dài mới thấy ngựa hay”, kết quả vẫn cần thời gian để trả lời. Như ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch Hội đồng quản trị MWG từng chia sẻ, mỗi thành công hay thất bại đều mang đến những bài học sâu sắc, những kinh nghiệm quý báu giúp đội ngũ lãnh đạo kế nhiệm luôn tỉnh táo, thận trọng và kỷ luật trong các quyết định quản lý doanh nghiệp.
Link nguồn: https://cafef.vn/an-khang-chat-vat-truoc-su-banh-truong-cua-long-chau-chuoi-nha-thuoc-cua-the-gioi-di-dong-co-dang-lui-mot-buoc-de-tien-hai-buoc-188240823113546648.chn
